Khi nhắc đến cacao và cocoa, không ít người không thể phân biệt được sự khác biệt giữa hai sản phẩm này. Thậm chí, một số còn không biết rằng chúng thực sự có điểm khác nhau. Vậy cụ thể cacao và cocoa là gì, khác nhau như thế nào?
Nguồn gốc của từ cacao và cocoa
Có sự khác biệt nào giữa cacao và cocoa không? Nguồn gốc từ đâu? Loại nào tốt cho sức khỏe hơn? Và bơ ca cao (cocoa butter) với bơ cacao (cacao butter) có phải là một? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu những điểm này.
Cả cocoa và cacao đều bắt nguồn từ cây Theobroma cacao của Nam Mỹ. Cái tên Theobroma bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp, có nghĩa đen là "thức ăn của các vị thần".
Nguồn gốc cacao
Từ "cacao" bắt nguồn từ người Olmec cổ đại, một nền văn hóa sinh sống ở vùng Vịnh Mexico (1500-400 TCN), sau đó được truyền lại cho người Maya và sau này là người Tây Ban Nha.
Cây ca cao có nguồn gốc từ các vùng rừng mưa nhiệt đới ở châu Mỹ, nơi cho đến ngày nay vẫn còn được tìm thấy trong tự nhiên, từ Peru đến Mexico.
Cocoa
Từ "cocoa" thực chất là phiên bản được Anh hóa của từ "cacao", và người ta tin rằng nó xuất hiện "do lỗi chính tả của các thương nhân Anh thời kỳ đầu".
Một số chuyên gia sử dụng thuật ngữ “cacao” cho vỏ quả, hạt và phần bột nghiền từ hạt, còn thuật ngữ “cocoa” cho phần bột còn lại sau khi ép lấy chất béo từ hạt đã xay (1).
Các nhà sản xuất sản phẩm từ hạt cacao thô (chưa rang) hoặc ít qua chế biến thường sử dụng từ cacao thay vì cocoa, để nhận mạnh về những sản phẩm tự nhiên hơn.
Tuy nhiên, nhiều người có thể dùng hai từ này để hoán đổi hay thay thế cho nhau. Dù vậy, trong giới sôcôla họ vẫn phân biệt rõ ràng.
Cacao và cocoa có cùng xuất phát từ một loại cây không?
Cả hai đều là những hạt được làm từ hạt ca cao, sau đó trải qua quá trình chế biến, tùy công thức mà có thể làm ra vô số sản phẩm khác nhau. Về bản chất, cacao là dạng thô nguyên bản của cocoa.
Hạt cacao
Nhiều người dùng từ "cacao" để chỉ cây, quả, hạt và sản phẩm ép lạnh của hạt trước khi chế biến. Những hạt cacao đã được lên men và sấy khô, chỉ sử dụng từ "cacao" cho vỏ quả và hạt trước khi chúng được lên men. Sau khi lên men, họ gọi chúng là hạt cacao.
Cocoa
Họ dùng từ "Cocoa" để chỉ bất cứ thứ gì đã qua xử lý, chẳng hạn như thanh sôcôla, thức uống và bột cocoa bạn tìm thấy trong nhiều sản phẩm. Như thế, cacao là loại còn thô, sống, trong khi đó cocoa là trạng thái đã chín và đã chế biến qua nhiệt.
Quy trình chế biến
Việc chế biến cacao và cocoa cũng có một số điểm khác nhau:
Cacao
Những hạt cacao thô nằm bên trong lớp vỏ dính của quả cacao không có nhiều hương vị giống sô cô la. Do đó, ngay cả các sản phẩm cacao thô cũng không được làm từ hạt trực tiếp từ quả.
Thay vào đó, sau khi thu hoạch, hạt cacao trải qua một số bước chế biến như lên men, sấy, rang, nghiền.
Cocoa
Còn hạt cacao rang sẽ được tách vỏ, ép lấy bơ sau đó mang đi nghiền, đây chính là bột cocoa. Quy trình chế biến nhiệt như rang và ép này có thể làm thay đổi một số hợp chất tự nhiên có trong sản phẩm.
Giá trị dinh dưỡng
Dưới đây là bảng so sánh 28 gram trong các sản phẩm cacao (2):
Unsweetened Cocoa Powder Bột cocoa không đường | Unsweetened Cacao Nibs Hạt cacao không đường | Semi-Sweet Chocolate Chips Socola chip bán ngọt | Dark Chocolate, 70% Cocoa Socola đen, 70% cocoa | |
| Calo | 64 | 160 | 140 | 160 |
| Fat- Chất béo | 3.5 gram | 11 gram | 8 gram | 13 gram |
| Chất béo bão hòa | 2 gram | 2.5 gram | 5 gram | 8 gram |
| Protein | 5 gram | 9 gram | 1 gram | 2 gram |
| Carbs | 16 gram | 6 gram | 20 gram | 14 gram |
| Đường bổ sung | 0 gram | 0 gram | 18 gram | 9 gram |
| Chất xơ | 9 gram | 3 gram | 1 gram | 3 gram |
| Sắt | 22% RDI | 4% RDI | 12% RDI | 30% RDI |
Hạt ca cao thô
Hạt cacao thường được nhắc đến với nhiều lợi ích sức khỏe tuyệt vời nhờ chứa hàm lượng cao chất chống oxy hóa, chất xơ, lipid và khoáng chất như magiê. Vì cacao là dạng thô, bởi ít qua quá trình chế biến nhiệt nên các dưỡng chất này được bảo toàn tối đa. Một số lợi ích khác bao gồm cải thiện tâm trạng, bảo vệ tim mạch, hỗ trợ giảm cân,..
Cocoa bột
Cacao powder (bột) thì vẫn chứa lượng chất oxy hóa dồi dào, nhưng vì qua nhiệt nên những dưỡng chất mà nhạy cảm với nhiệt độ có thể bị hao hụt. Tuy nhiên nó vẫn là một sản phẩm lành mạnh.
Sự khác biệt giữa bơ cocoa và bơ cacao
Bơ ca cao (cocoa butter) và bơ cacao (cacao butter) thực chất là cùng một sản phẩm. Chúng được tạo ra bằng cách tách phần chất béo từ hạt ca cao đã nghiền và ép. Nó chính là chất béo hữu cơ được chiết xuất từ hạt cacao.
Bơ ca cao có nhiều công dụng và cũng mang một số lợi ích sức khỏe. Nó là hỗn hợp của các axit béo không bão hòa đơn và bão hòa, trong đó một phần lớn là axit oleic - có thể giúp cải thiện chức năng mạch máu và giảm nguy cơ bệnh tim mạch. Nó được sử dụng trong mỹ phẩm và tất nhiên, là một thành phần quan trọng trong sôcôla.
Cách phân biệt bột cacao và cocoa
Các nhà sản xuất đã tận dụng xu hướng này bằng cách sử dụng từ "cacao" để tạo ấn tượng rằng sản phẩm của họ lành mạnh hơn so với những sản phẩm sử dụng từ "cocoa". Họ muốn phân biệt sản phẩm của mình (sử dụng hạt cacao thô, chưa rang) với những sản phẩm khác (sử dụng hạt đã rang). Đó là lý do tại sao bạn thấy hai sản phẩm riêng biệt: bột cacao thô (cacao powder) và bột ca cao (cocoa powder).
Bột cacao
Bột cacao là loại bột mịn, màu nâu sẫm, mùi thơm và vị đắng, là thành phẩm sau khi ép lạnh (cold-press). Bột cacao không kiềm hóa mang đến hương vị sô cô la cổ điển với vị chát nhẹ nhờ độ axit tự nhiên của cacao.
Bột cocoa
Bột cocoa về cơ bản cũng giống vậy nhưng đã được rang ở nhiệt độ cao. Nên một cái là ít xử lý nhiệt, một cái là đã xử lý nhiệt. Nếu những người không chuyên, hay không để ý có thể dùng hai khái niệm này như là một.
Quy trình chế biến hạt cacao
Quy trình sản xuất hạt cacao gồm (1, 2):
- Hạt cacao được cho vào thùng và đậy kín trong vài ngày lên men hạt. Giúp phát triển hương và vị, làm cho socola có hương vị tuyệt vời
- Tiếp đó nó được sấy khô trong vài ngày
- Hạt cacao khô được rang trừ khi muốn sử dụng sản phẩm thô
- Nghiền và tách khỏi lớp vỏ ngoài, tạo ra các mảnh cacao vụn gọi là nibs
- Hạt cacao được nghiền, và sẵn sàng để được chế biến thành các sản phẩm sô cô la.
Lời kết
Mặc dù vẫn nhiều người sử dụng hai từ "cacao" và "cocoa" để thay thế nhau, nhưng thực tế, dù được làm từ quả cacao, nhưng chúng lại là hai sản phẩm khác nhau.
- Cacao là dạng thô, nguyên bản, giữ được hầu hết lợi ích sức khỏe.
- Cocoa là dạng đã qua chế biến nhiệt, có thể đi một số chất nhạy cảm với nhiệt
Đây là điều cần ghi nhớ khi lựa chọn sản phẩm để mua. Dù có khác biệt, nhưng không thể phủ nhận chúng đều thơm ngon tuyệt vời.
