Ba khía có thể chế biến thành nhiều món ngon như ba khía trộn đu đủ, ba khía trộn tỏi ớt, gỏi ba khía, ba khía rang me, mắm ba khía, ba khía chiên giòn... nhũng món ăn này giúp ba khía thơm ngon, đậm đà, nó cũng là đặc sản nổi tiếng của miền Tây.
Vì sao ba khía được nhiều người ưu chuộng?
Món ăn từ ba khía được nhiều người yêu thích bởi những lý do sau:
Hương vị độc đáo, đậm đà
Ba khía, đặc biệt là mắm ba khía, mang hương vị mặn mà, thơm nồng đặc trưng của vùng miền Tây Nam Bộ. Vị mắm đậm đà, kết hợp với chút béo ngậy từ thịt ba khía, tạo nên sức hút khó cưỡng, đặc biệt khi ăn kèm với cơm trắng, rau sống thì khó mà cưỡng lại được. Vào mùa mưa, trộn ba khía với tí đường, ớt, tỏi, tắc, ôi chao, nghe thôi đã thấy thèm chảy nước miếng luôn rồi!
Giá trị văn hóa và truyền thống
Mắm ba khía là một đặc sản gắn bó với đời sống người dân miền Tây từ thời dân ta còn khó khăn, chiến đấu bảo vệ tổ quốc. Nó không chỉ là món ăn mà còn là biểu tượng văn hóa. Đồng thời cùng là sự khéo léo, sáng tạo của con người chân phác nơi đây, đã tạo ra một món ăn riêng biệt của vùng sông nước. Điều này tạo nên sự gần gũi và niềm tự hào về ẩm thực địa phương.
Hơn nữa, khi xã hội ngày càng phát triển, thịt cá chúng ta được ăn mỗi ngày, thì lúc đó những món ăn đồng quê, dân dã lại càng được đón chào, mọi người vừa muốn tìm lại ký ức tuổi thơ, vừa thưởng thức các món ăn xưa.
Chế biến linh hoạt
Ngày nay, ba khía không chỉ dừng lại ở mắm mà còn được các đầu bếp sáng tạo thành nhiều món ăn đa dạng, khiến ba khía trở nên hấp dẫn hơn với nhiều đối tượng thực khách. Cho nên mọi người có thể tự chế biến thành các món ăn mình yêu thích, nên càng ngày mọi người càng thích món ăn từ ba khía.
Giá trị dinh dưỡng
Ba khía chứa nhiều protein, canxi, các loại khoáng chất và các chất dinh dưỡng khác, đặc biệt là từ phần càng và thịt. Điều này làm cho ba khía không chỉ là một thực phẩm ngon mà còn bổ dưỡng.
Chi phí thấp, dễ mua
Trước đây, ba khía là nguyên liệu rẻ, dễ tìm ở vùng ngập mặn miền Tây, do không có giá trị kinh tế cao nên thường được dùng để làm mắm. Hiện nay, các đầu bếp đã biến hóa ra nhiều món ăn ba khía hấp dẫn. Bây giờ giá trị kinh tế của ba khía đã tăng, nhưng nó vẫn là nguyên liệu phổ biến, dễ chế biến, phù hợp với nhiều hộ gia đình.
Ba khía làm món gì ngon?
Từ nguyên liệu dân dã, ba khía được chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn như sau:
Mắm ba khía
Mắm ba khía là món ăn truyền thống, của người dân miền Tây, đặc biệt nó còn là đặc sản của Cà Mau và An Giang. Món ăn mang hương vị thuần túy.
Nguyên liệu:
- Ba khía tươi
- Muối hạt
- Hũ lu, sành, sứ, có nắp kín
Cách làm:
- Ba khía tươi mua về bạn mang đi rửa sạch sẽ. Thả chúng vào trong lu có nước muối
- Pha nước muối với độ mặn vừa phải (bước này quan trọng ở bước này). Nếu quá mặn, ba khía sẽ bị đen, chát, càng ba khía sẽ bị rụng ra. Còn nếu quá nhạt thì dễ hỏng, có mùi hôi.
- Xếp ba khía vào lu, vại và đổ ngập nước muối. Dùng lá dừa nước phủ lên trên để bảo quản
- Nước muối ngâm ba khía sau đó có thể được đun lên, lọc kỹ để trở thành một loại nước mắm đặc biệt.
Ba khía muối
Khác với làm mắm, ba khía muối có thời gian bảo quản ngắn hơn, cách làm thì cũng khá dễ.
Nguyên liệu:
- Ba khía tươi
- Muối
- Lu sành, sứ sạch
Cách làm:
- Rửa sạch ba khía nhiều lần với nước, sau đó cho vào lu nước muối đã pha loãng (tỷ lệ khoảng 1 muối/3 nước)
- Đổ phần nước muối ngập mặt ba khía và đậy kín
- Sáng hôm sau bạn vớt ba khía ra ngoài, để ráo nước, phần nước ngâm giữ lại
- Rửa sạch lu, để ráo nước, sau đó bạn tiếp tục xếp ba khía vào, rắc một lớp muối, lại cho ba khía vào, rắc muối lên đến khi hết nguyên liệu. Lớp trên cùng sẽ là một lớp muối
- Đổ phần nước muối đã lọc phèn vào lu, nén cho ba khía nằm dưới mặt nước, đậy kín
- Sau 3- 4 ngày hoặc 6- 10 ngày là bạn có thể mang ra sử dùng.
Người dân thường truyền tai nhau mẹo đặt một cục đất lên mặt lu, để ba khía muối không bị hỏng khi có đám tang đi qua.
Lưu ý: Nên ăn ba khía muối trong vòng 3-10 ngày để thịt còn tươi ngon, không bị teo.
Ba khía trộn tỏi ớt
Đây là món ăn chơi rất được ưa chuộng nhờ hương vị chua cay mặn ngọt hài hòa.
Nguyên liệu:
- Ba khía đã muối
- Đường
- Tắc hoặc chanh
- Ớt
- Tỏi
Cách làm:
- Dùng ba khía muối, rửa sơ bằng nước ấm để giảm bớt vị mặn, tách mai và xé nhỏ thịt
- Trộn đều ba khía với tỏi, ớt băm, đường, nước cốt chanh, hay tắc (hoặc khế chua), có thể thêm xoài xanh bào sợi để tăng vị chua giòn
- Để hỗn hợp trong khoảng 1 tiếng cho gia vị ngấm đều
- Món này ăn kèm với cơm nóng, hoặc rau sống đều rất tuyệt.
Gỏi đu đủ ba khía
Món gỏi đầy đủ sắc màu, kết hợp vị giòn ngọt của rau củ và vị đậm đà của ba khía, tôm khô.
Nguyên liệu:
- Đu đủ xanh 1/2 trái (khoảng 500gr, bào sợi)
- Cà rốt 1 củ (khoảng 100gr, bào sợi)
- Đậu đũa 40gr (cắt khúc 5cm)
- Cà chua 1 trái (bỏ hạt, cắt hạt lựu)
- Cà đĩa (cà pháo) 4 trái nhỏ (thái lát mỏng cho vào ngâm nước muối loãng, rửa sạch)
- Ba khía 100g
- Tôm khô 30g (ngâm mềm, rang săn)
- Tỏi 10g
- Ớt hiểm đỏ 2 trái cắt xéo
- Rau răm, ngò gai 1 ít cắt nhỏ
- Đậu phộng rang 15g
- Đường thốt nốt 50g
- Nước cốt chanh/tắc 1/2 chén ăn cơm
- Mắm nêm 1 muỗng cà phê
- Nước mắm 1 muỗng cà phê
Cách làm
- Ba khía rửa sạch, trụng sơ nước ấm, để ráo. Trộn với 1 muỗng cà phê đường và ướp 1 tiếng ( cho ba khía đủ trong ngăn mát tủ lạnh khi ướp)
- Đu đủ, cà rốt gọt vỏ, bào sợi. Ngâm ngay vào nước đá lạnh để rau củ giòn hơn
- Đậu đũa rửa sạch, cắt khúc
- Hòa tan hỗn hợp gồm nước mắm, mắm nêm, đường thốt nốt và nước cốt chanh/tắc vào chén, khuấy đều
- Cho tỏi và ớt vào cối lớn, giã nhuyễn. Tiếp tục cho đậu đũa và cà dĩa vào, giã dập
- Lần lượt thêm đu đủ, cà rốt, ba khía, tôm khô và nước sốt vào. Dùng chày vừa giã nhẹ vừa trộn đều để tất cả nguyên liệu thấm đều gia vị
- Cho gỏi ra đĩa, rắc rau răm, ngò gai cắt nhỏ và đậu phộng rang lên trên và thưởng thức.
Ba khía rang muối ớt
Món ăn đơn giản với hương vị mặn mà, cay nồng đặc trưng.
Nguyên liệu:
- Ba khía 1/2kg
- Ớt hiểm 3 trái, cắt lát
- Hành tím băm 1 thìa
- Muối 1 thìa
- Hạt nê: 1/2 thìa
- Bột ngọt 1/2 thìa
- Dầu ăn 100ml
Cách làm:
- Ba khía mua về rửa thật sạch với nước. Tách bỏ mai, rửa lại lần nữa để loại bỏ hoàn toàn tạp chất, để thật ráo nước
- Cho dầu ăn trong chảo, dầu nóng thì đổ ba khía vào chiên nhỏ lửa đến khi chuyển sang màu đỏ cam, giòn đều các mặt thì vớt ra
- Giã nhuyễn 3 trái ớt hiểm, 1 thìa muối, 1/2 thìa hạt nêm và 1/2 thìa bột ngọt
- Dầu chiên ban nãy đổ ra chén, giữ lại khoảng 3 thìa, phi thơm hành tím băm, cho ba khía đã chiên vào đảo đều khoảng 3-5 phút
- Rắc khoảng 1/2 lượng muối ớt đã giã vào, đảo nhanh tay cho gia vị bám đều rồi tắt bếp
- Ba khía rang muối ớt có màu đỏ rực, giòn rụm. Vị mặn của muối, cay nồng của ớt hòa quyện hoàn hảo với vị ngọt tự nhiên của thịt ba khía.
Ba khía rang me
Món ăn mang hương vị chua ngọt đặc trưng của sốt me, vô cùng hấp dẫn.
Nguyên liệu:
- Ba khía 1/2kg
- Me chín 50g (ngâm nước ấm, lọc lấy nước cốt me)
- Tỏi băm 1 thìa
- Ớt hiểm 2 trái (băm nhỏ)
- Đường 3 thìa
- Nước mắm 1 thìa
- Bột ngọt 1/2 thìa
- Dầu ăn 50ml
Cách làm:
- Rửa sạch ba khía với nước muối pha loãng, rồi rửa lại kỹ bằng nước sạch, để ráo
- Cho me nước cốt me, đường, nước mắm, bột ngọt vào chén, khuấy đều. Thêm ớt băm vào, ngâm hỗn hợp khoảng 10 phút
- Làm nóng dầu ăn trong chảo, chiên ngập dầu ba khía với lửa vừa đến khi chín giòn, vỏ chuyển màu đỏ, vớt để ráo dầu
- Đổ dầu chiên ra, giữ lại 1 thìa phi thơm tỏi băm. Cho ba khía đã chiên vào đảo đều
- Đổ phần nước sốt me vào, đảo đều và rim trên lửa nhỏ khoảng 5 phút cho sốt me sánh lại, bám đều vào từng con ba khía. Nếu bạn muốn ba khía ngấm hơn, thì lúc sơ chế có thể tách mai
- Nêm nếm lại rồi tắt bếp. Cho ba khía rang me ra đĩa, với màu nâu cánh gián, vị me chua chua, ngọt ngọt, cay cay làm dậy mùi thơm béo của ba khía, món ăn này đảm bảo bạn mà ăn thì chỉ có nghiền thôi.
