Củ kiệu là một thực phẩm quen thuộc đối với người Việt, đặc biệt là vào dịp lễ Tết.
Củ kiệu là gì?
Củ kiệu là một loại cây thân thảo, còn có nhiều tên gọi khác, như tiểu toán, tiểu căn toán, đại đầu thái tử, dã toán, hỏa thông... có tên khoa học Allium Chinense, thuộc họ Hành. Phần củ kiệu có củ trắng, hình dáng tương tự củ hành nhưng nhỏ hơn. Củ kiệu có nhiều lớp vỏ mỏng bao quanh.
Củ kiệu là một trong những gia vị xuất hiện từ rất lâu và được nhiều đất nước sử dụng. Củ kiệu xuất phát từ một số tỉnh ở Trung Quốc, rồi lan rộng ra khắp châu Á và Bắc Mỹ.
Ngày nay, củ kiệu được trồng ở nhiều nơi, không chỉ để kinh doanh mà còn để làm dưa chua, làm rau thơm, hay làm thuốc trong Y học.
Lợi ích của củ kiệu mang lại cho sức khỏe
Củ kiệu không chỉ là một loại gia vị phổ biến mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe như:
Ngăn ngừa oxy hóa
Củ kiệu chứa hợp chất quercetin có tác dụng kháng viêm, nâng cao khả năng ngăn ngừa oxy hóa đẩy lùi sự tăng trưởng của các tế bào có hại. Hợp chất này còn có khả năng tiêu diệt hoàn toàn các gốc tự do gây ra các bệnh mãn tính.
Bên cạnh đó, các hợp chất thực vật flavonoid cũng cải thiện khả năng ngăn ngừa oxy hóa và có lợi cho sức khỏe.
Có lợi cho hệ tuần hoàn
Củ kiệu có công dụng hỗ trợ cải thiện sức khỏe tim mạch và hệ tuần hoàn, điều này là do củ kiệu có chứa hợp chất quercetin. Hợp chất này có tác dụng ngăn chặn các mảng bám hình thành tích tụ trong mạch máu, nhờ vậy mà có thể làm giảm 60% nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Từ đó giúp phòng ngừa đột quỵ cũng như nâng cao và bảo vệ sức khỏe.
Giúp giảm lượng cholesterol
Củ kiệu muối chua có khả năng giúp giảm cholesterol trong máu đáng kể. Việc muối kiệu tạo điều kiện thuận lợi để axit lactic phát triển mạnh, giúp làm giảm quá trình hình thành của các mảng bám trên thành mạch máu. Điều này giúp giảm được nguy cơ mắc các vấn đề về tim mạch và đột quỵ.
Cải thiện sức đề kháng
Củ kiệu, cũng như các loại họ hành nói chung, đều là thực phẩm có tính nóng và ấm, giúp giải cảm. Bên cạnh đó, nó còn có khả năng tăng cường sức đề kháng cho cơ thể, nhờ trong củ kiệu chứa vitamin, giúp cơ thể chống lại cảm cúm.
Thúc đẩy tiêu hóa
Củ kiệu khi được lên men tạo ra nhiều vi khuẩn có ích cho đường ruột. Củ kiệu với các hợp chất kháng viêm khi kết hợp với nhau, giúp nâng cao tác dụng kháng viêm, kháng khuẩn giúp thúc đẩy hệ tiêu hóa. Ngoài ra, nó còn giúp cải thiện các vấn đề về tiêu hóa như táo bón, tiêu chảy và giảm các triệu chứng xấu liên quan đến đường ruột như đầy bụng, khó tiêu.
Bổ sung nhiều chất dinh dưỡng
Củ kiệu chứa nhiều dưỡng chất cần thiết cho cơ thể như vitamin A, vitamin D, vitamin K và các khoáng chất như sắt, canxi, magiê... Củ kiệu chứa lượng axit tự nhiên giúp cơ thể hấp thụ các dưỡng chất này một cách hiệu quả hơn, từ đó giúp cơ thể khỏe mạnh.
Tóm lại, củ kiệu không chỉ là một nguyên liệu phổ biến trong bếp mà còn là một nguồn dinh dưỡng quý giá, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Mẹo nhận biết củ kiệu và củ hành
Củ kiệu và củ hành đều là những gia vị phổ biến, mặc dù cùng thuộc họ hàng nhưng lại có những đặc điểm phân biệt riêng biệt. Để nhận biết chúng, hãy nhìn vào kích thước và hình dáng:
Củ hành
Hành củ thường có hình dáng to và tròn hơn so với củ kiệu, với màu sắc phần củ chủ yếu là màu trắng.
Củ kiệu
Trái lại, củ kiệu có hình dáng nhỏ hơn củ hành, thon và dài hơn, thường có màu tím nhạt hơn so với hành củ.
Ngoài ra, củ kiệu có thể trồng quanh năm nhưng thường được trồng chủ yếu từ tháng 9 - tháng 1 của năm sau, đặc biệt là để thu hoạch vào dịp cận Tết. Chiều dài của củ kiệu dao động từ 15 đến 35cm và thường được trồng dưới đất ở độ sâu từ 3 đến 5cm.
Cây kiệu phù hợp ở các khu vực nhiệt đới hoặc cận nhiệt đới như Trung Quốc và Nhật Bản, nên ở những quốc gia này củ kiệu được trồng nhiều. Ở Việt Nam, củ kiệu trồng phổ biến ở các tỉnh miền Trung, và sau này, trồng nhiều hơn ở vùng đồng bằng Sông Cửu Long.
