Trà xanh thông thường và trà Shan tuyết có ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ sắt của cơ thể không? Cùng tìm hiểu ngay nào.
Trà Shan Tuyết và trà xanh có liên quan gì với nhau?
Về bản chất, trà Shan Tuyết là một dạng trà xanh, được làm từ cây trà cổ thụ mọc tự nhiên trên núi cao ở vùng Tây Bắc - Việt Nam, những cây trà hấp thu linh khí của trời đất, thổ nhưỡng để phát triển hàng trăm năm, có cây trà thậm chí đã lên tới 500 năm tuổi. So với trà xanh canh tác thông thường, trà Shan Tuyết thường có điều kiện khí hậu khác biệt, sương mù quanh năm, chênh lệch nhiệt độ ngày đêm lớn, cây trà phát triển chậm, cho ra nhiều búp trà chất lượng, hương vị tuyệt hảo. Cây trà phát triển tự nhiên, không bị con người tác động.
Chính vì vậy, khi nói trà xanh hay trà Shan Tuyết thì cả hai đều xuất phát từ cây chè (Camellia sinensis), và từ lá chè tươi này, có thể chế biến ra nhiều dóng trà khác nhau.
Matcha và trà xanh có gì khác biệt?
Matcha và trà xanh cũng có điểm tương đồng thú vị.
Matcha và trà xanh là gì?
Matcha là một loại trà xanh được yêu thích trong các quán cà phê, có thể được thưởng thức dưới nhiều hình thức như matcha latte, trà và món tráng miệng. Matcha có nguồn gốc từ cây trà (camellia sinensis), tương tự như trà xanh. Tuy nhiên, nhờ nó có phương pháp trồng khác và có nhiều dưỡng chất nổi bật.
Cây chè dùng để chế biến matcha, được che phủ trong bóng râm ở hầu hết thời gian sinh trưởng. Điều này làm cho cây tăng hàm lượng chất diệp lục (diệp lục tố), axit amin và có màu xanh đậm. Sau khi thu hái lá trà, người ta tiến hành loại bỏ phần thân và gân lá và xay lá thành bột mịn. Đó là matcha.
Matcha và trà xanh đều được làm từ cùng một loại lá trà, nhưng cách chế biến lại khác nhau. Việc trồng trong bóng mát giúp nó tăng hàm lượng chất chống oxy hóa và chất phytochemical. Với dạng bột, nên bạn sẽ tiêu thụ trọn vẹn lá trà, và điều này có thể giúp bạn bổ sung thêm nhiều chất có lợi khác. (Theo Harvard Health)
Matcha giàu chất chống oxy hóa hơn trà xanh
Một nghiên cứu chỉ ra rằng, matcha có hàm lượng chất chống oxy hóa vượt trội, nếu so với trà xanh thì matcha cao gấp 10 lần. Thế nên, hẳn là nó có nhiều tác dụng tích cực cho sức khỏe hơn. Nhưng cần nhiều nghiên cứu chuyên sâu hơn để làm rõ những điều này.
Lợi ích của matcha
Tên gọi “matcha” được giải nghĩa như sau: “ma” có nghĩa là nghiền thành bột, “cha” nghĩa là trà.
Theo MDPI, lợi ích của matcha đến từ hàm lượng EGCG cao, đây là một polyphenol có khả năng chống viêm, bảo vệ mô, chống oxy hóa. Đồng thời còn giúp cơ thể ngăn ngừa một số bệnh như bệnh tim, bệnh tiểu đường type 2, bệnh thận mãn tính...
EGCG và chuyển hóa sắt
Sắt là một khoáng chất cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển của cơ thể. Lượng sắt bạn cần mỗi ngày phụ thuộc vào tuổi tác, giới tính và việc bạn có ăn chủ yếu chế độ ăn thực vật hay không.
EGCG tuy rất tốt cho sức khỏe, nhưng nó lại có thể ảnh hưởng đến việc chuyển hóa sắt trong cơ thể chúng ta.
Trà xanh có thật sự ảnh hưởng tới nồng độ sắt trong máu?
Nghiên cứu đã chỉ ra, mối liên hệ rõ ràng giữa việc uống trà xanh và việc giảm lượng sắt.
Một số chất trong trà xanh có thể làm cho cơ thể hấp thu sắt khó khăn hơn, vú dụ sắt không heme từ thực vật, mà sắt heme cũng có thể bị ảnh hưởng. EGCG và tanin liên kết với sắt trong đồ ăn, hình thành một dung dịch ít tan hơn, nên khi nó di chuyển qua hệ tiêu hóa nhưng cơ thể lại không thể hấp thụ hết 100% (*)
Không phải loại trà xanh nào cũng làm cản trở hấp thụ sắt giống nhau, điều này tùy vào hàm lượng polyphenol có trong các loại trà xanh. Mà matcha chứa nhiều catechin và các hợp chất liên kết khác cao, đồng nghĩa nó ảnh hưởng tới việc này nhiều hơn.
Theo tiến sĩ Vernon Louw, "nhưng tác dụng ức chế hấp thụ sắt này không chỉ có ở matcha và các loại trà xanh khác ( như có ở cà phê, trà đen và thậm chí một số loại trà thảo mộc cũng chứa polyphenol và tanin). Ngoài ra, canxi, một số nguồn cung cấp đạm như đậu nành và trứng, và axit phytic, một hợp chất có trong ngũ cốc nguyên hạt và các loại đậu, cũng có thể làm giảm lượng sắt.
Dấu hiệu cơ thể đang thiếu sắt
Nếu thiếu sắt, cơ thể có thể xuất hiện các biểu hiện sau đây:
- Cơ thể mệt mỏi
- Yếu cơ
- Chóng mặt, đau đầu, khó thở, đau ngực
- Tay chân lạnh
- Da nhợt nhạt
- Tóc rụng, móng giòn
- Ngủ kém...
Nếu có nhiều dấu hiệu trên, bạn nên đi kiểm tra ngay để bác sĩ hướng dẫn bổ sung sắt cho phù hợp.
6 cách uống trà xanh mà không ảnh hưởng đến hấp thụ sắt
Để thưởng thức trọn vẹn tách trà xanh, mà không làm cản trở hấp thu sắt, bạn nên tham khảo cách sau:
Điều chỉnh lượng trà
Bạn không nên uống trà xanh quá nhiều, uống càng nhiều trà thì bạn có thể nạp polyphenol cao hơn, nó lại có thể làm ảnh hưởng tới sắt. Thế nên bạn có thể uống 1- 2 tách mỗi ngày. Tùy vào nhu cầu và nhóm có nguy cơ thiếu sắt.
Chế biến đúng cách
Nếu là trà bạn nên pha bằng ấm tử sa để trà chiết ra nhiều dưỡng chất, vị trà thơm ngon. Còn khi nấu nướng nếu bạn dùng chảo gang có thể tăng lượng sắt bổ sung từ thực phẩm. Khi xem xét một bữa ăn, bạn nên cân nhắc cả hàm lượng sắt và những thành phần trong bữa ăn hoặc đồ uống đó có thể thúc đẩy hoặc cản trở sự hấp thụ sắt.
Tăng cường hấp thu sắt
Khi ăn thực phẩm giàu sắt (rau chân vịt, đậu lăng, thịt bò...), kết hợp với vitamin C để tăng hấp thu sắt tối ưu. Hãy bổ sung nguồn sắt từ cả động vật và thực vật để cơ thể nhận đủ dưỡng chất hơn.
Thời điểm uống trà xanh
Thời gian bạn uống trà điều chỉnh lại là được, bạn chỉ cần uống cách xa bữa ăn, nhất là các thực phẩm giàu sắt. Hơn nữa, ví dụ nếu bạn mới uống viên sắt, thì cũng tương tự, không nên uống trà xanh cùng thời điểm.
Chờ ít nhất 1- 2 giờ sau ăn mới uống trà để cơ thể hấp thu hiệu quả.
Không pha trà quá đặc
Thời gian hãm trà xanh nên điều chỉnh cho phù hợp, không nên ủ trà quá lâu vì nó sẽ tiết ra nhiều tannin, nhưng bạn cũng nên nhớ là không phải tất cả các loại trà đều tác động đến hàm lượng sắt như nhau.
Mà matcha có nhiều polyphenol hơn nên trà truyền thống sẽ là một lựa chọn lý tưởng hơn.
Ưu tiên trà xanh truyền thống thay vì matcha
Matcha (bột trà xanh) chứa toàn bộ lá trà non, có hàm lượng polyphenol cao hơn nhiều so với trà xanh thông thường, nên khả năng ức chế hấp thu sắt cao hơn. Vậy nên nếu muốn hãy dùng trà truyền thống.
Đối tượng cần lưu ý
Bạn có nguy cơ thiếu sắt cao hơn nếu thuộc nhóm sau nên cân nhắc:
- Người ăn chay/ thuần chay
- Phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú
- Người có kinh nguyệt nhiều
- Người thường xuyên hiến máu
- Người mắc bệnh viêm ruột (IBD) hoặc rối loạn hấp thu
- Người đã có lượng sắt hoặc ferritin thấp....
Một nghiên cứu tại Nam Phi (2016) cho thấy hơn 50% phụ nữ tiền mãn kinh bị thiếu sắt mà không nhận ra.
Kiểm tra máu
Nếu nghi ngờ thiếu sắt, hãy đến bệnh viện, trao đổi với bác sĩ và xét nghiệm máu để biết chính xác. Bác sĩ sẽ có những biện pháp và hướng dẫn cụ thể để bạn nạp đủ lượng sắt cơ thể cần một cách tốt nhất.
Lời kết
Uống trà rất tốt, nhưng sẽ tốt hơn nếu bạn uống nó đúng thời điểm sẽ giúp bạn vừa thưởng trà, vừa bảo vệ sức khỏe. Ngoài ra, hãy ăn uống và tập luyện thể dục khoa học.
