Yến huyết vừa có giá trị dinh dưỡng cao, vừa có giá đắt, nên có người lợi dụng đều này để làm giả yến huyết kiếm lời. Vậy nên, bạn cần chọn mua yến huyết ở nhà cung cấp uy tín, nguồn gốc rõ ràng.
Yến huyết có làm giả được không?
Câu trả lời là có. Tổ chim được chim yến huyết xây dựng bằng cách sử dụng dịch tiết từ tuyến nước bọt dưới lưỡi của chim yến. Hiện nay chỉ có hai loài chim yến có thể sản xuất tổ chim yến ăn được (EBN) có giá trị thương mại. Chúng là các loài thuộc họ Apodidae , Collocalia , tức là Aerodramus fuciphagus (chim yến làm tổ trắng) và Aerodramus maximus (1).
Yến huyết tự nhiên rất hiếm, nhưng sao trên thị trường lại sôi động và có vẻ như bạn có thể mua được nó dễ dàng. Hãy cẩn trọng về chất lượng và tính tự nhiên của yến huyết. Khi dùng yến huyết giả, có thể gây ra nhiều hệ lụy nguy hiểm có sức khỏe.
Cách làm giả yến huyết phổ biến hiện nay
Yến huyết tự nhiên rất đắt đỏ. Đứng trước lợi nhuận khổng lồ, nhiều đối tượng đã không ngần ngại sử dụng những thủ thuật vô cùng tinh vi để làm giả, gây hại cho sức khỏe người tiêu dùng. Dưới đây là 3 cách làm giả yến huyết phổ biến bạn cần biết:
Làm giả bằng màu nhuộm công nghiệp
Để khắc phục nhược điểm yến huyết giả phai màu khi ngâm nước, các cơ sở làm giả yến chuyển sang dùng màu nhuộm công nghiệp có độ bám dính cao và khó phai.
Đặc điểm nhận dạng loại này thì bạn cần chú ý kỹ vì màu sắc đậm, khó phai hơn khi ngâm trong nước, dễ đánh lừa người mua hàng. Nhưng khi chưng nó có thể đục, màu bất thường, sợi yến không có mùi tanh tự nhiên đặc trưng. Để nhận biết loại này, bạn cũng cần phải có kinh nghiệm mới có thể phân biệt được nó.
Làm giả bằng phẩm màu thực phẩm
Phương pháp biến hóa tổ yến trắng (bạch yến) giá rẻ, sau đó ngâm với phẩm màu thực phẩm (thường là màu đỏ) để biến chúng thành "huyết yến" trong thời gian ngắn.
Đặc điểm nhận dạng loại yến huyết giả này là có màu sắc đỏ rực, tươi nhưng rất đều màu và giả tạo. Dễ dàng bị pha màu ra nước khi ngâm nước, nên nó dễ bị phát hiện khi mua về. Loại này thường xuất hiện trôi nổi trên thị trường, không có nguồn gốc, thông tin minh bạch.
Làm giả bằng ủ phân hữu cơ
Đây là cách làm giả tinh vi và nguy hiểm. Bạch yến được ủ từ 1 đến 3 tháng sẽ khiến tổ yến chuyển dần sang màu đỏ cam rất giống với huyết yến thật.
Theo nghiên cứu, thì natri nitrit hòa tan trong 2% HCL hay phân chim có thể làm cho tổ yến từ màu trắng biến thành màu đỏ ( theo pubmed.ncbi.nlm.nih.gov)
Màu sắc yến huyết giả này rất tự nhiên, khó phân biệt bằng mắt thường.
Các phương pháp làm đỏ yến nguy hiểm khác
Ngoài phương pháp trên, còn có những cách khác khiến tổ yến chuyển màu như
- Do môi trường nhà yến không đảm bảo vệ sinh, làm khí Amoniac (NH₃) bốc lên từ phân chim yến lâu ngày không được dọn dẹp trong các nhà yến bẩn sẽ thực hiện phản ứng hóa học với tổ, khiến chúng chuyển dần sang màu hồng hoặc đỏ
- Tổ yến được ủ trong các hầm chứa chất hữu cơ để chuyển màu từ cam sang đỏ sậm tùy theo thời gian. Thậm chí, người ta còn phun trực tiếp hóa chất lên tường để yến chuyển màu
Các phân tích cho thấy những tổ yến được làm đỏ bằng các phương pháp trên có hàm lượng nitrit vượt xa ngưỡng cho phép. Nếu kết hợp với axit amin, nitrit hình thành nitrosamine nguy hiểm cho sức khỏe.
Vấn nạn làm giả yến đã được cảnh báo vào năm 2011
Năm 2011, một sự kiện chấn động đã xảy ra. 400kg huyết yến từ Malaysia bị Trung Quốc thu hồi và trả về (2). Lý do, họ phát hiện hàm lượng nitrit quá cao, lên tới 4,400 ppm ( nghĩa là 4,400mg/kg yến).
Vào năm 2014, các nhà khoa học đã tiến hành nghiên cứu sâu hơn, khẳng định mối liên hệ chặt chẽ giữa màu đỏ của tổ yến và việc nhiễm độc từ phân. Hay chính là tổ yến càng đỏ thì nguy cơ bị nhiễm nitrite và nitrate cao.
Ăn yến huyết giả có tác hại gì?
Dưới đây là những tác hại chính của yến huyết giả mà người tiêu dùng cần cực kỳ cảnh giác:
Rối loạn tiêu hóa
Khi cơ thể nạp vào các hóa chất độc hại từ phẩm màu, phẩm nhuộm khi ăn yến giả, nó sẽ phản ứng lại qua các triệu chứng như đau bụng, buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy, mệt mỏi... mức độ này còn tùy vào mức độ phản ứng của từng người và số lượng tiêu thụ.
Gây dị ứng, phản ứng phụ nguy hiểm
Cơ thể có thể phản ứng với các chất lạ trong yến giả, gây ra các phản ứng dị ứng khó lường như phát ban, ngứa ngáy toàn thân, khó thở. Trường hợp nặng có thể dẫn đến sốc phản vệ, đe dọa tính mạng nếu không được cấp cứu kịp thời.
Ngoài ra, nitrosamine là chất độc hại có thể tồn tại trong yến huyết giả có lượng nitrit cao, gây ra nhiều tác động nguy hiểm cho sức khỏe.
Tích tụ chất độc hại, hóa chất
Với các loại yến giả nhuộm bằng phẩm màu công nghiệp hoặc ủ phân hóa học..., các độc tố sẽ tích tụ dần trong cơ thể theo thời gian, gây tổn thương nghiêm trọng đến gan, thận. Nếu diễn ra trong thời gian dài sẽ dẫn đến suy yếu, tổn thương không phục hồi. Thậm chí một số chất độc hại có thể tổn thương hệ thần kinh.
Tiền mất tật mang
Người tiêu dùng bỏ ra một số tiền lên đến hàng chục triệu đồng để mua phải một sản phẩm không những vô giá trị mà còn cực kỳ có hại. Thay vì được bồi bổ, nâng cao sức khỏe, cơ thể lại phải gánh chịu thêm bệnh tật. Nguy hiểm hơn, có thể khiến các bệnh lý đang có sẵn nặng hơn.
Cách nhận biết yến huyết thật và giả
Để phân biệt yến huyết thật và giả, bạn có thể tham khảo cách sau:
Dùng thuốc Lugon hoặc dung dịch iod
Kiểm tra tổ yến huyết có bị độn hồ tinh bột hay không, thì bạn có thể dùng Lugon hoặc dung dịch iod. Cách kiểm tra:
- Yến giả sẽ phản ứng với iod → chuyển sang màu xanh
- Yến thật thì không đổi màu.
Ngâm nước kiểm tra yến
Đây là cách làm đơn giản, bạn chỉ cần cho yến vào trong chậu nước hay tô nước ( có đáy màu trắng cho dễ quan sát). Huyết yến thật sẽ nở đều, giữ nguyên màu đỏ tự nhiên và mùi tanh đặc trưng. Yến huyết giả có thể sẽ đổi màu, ngửi có mùi hắc, khó chịu.
