Tác hại của đông trùng hạ thảo chủ yếu xuất hiện khi sử dụng sai liều lượng, không đúng cách, hoặc không phù hợp với tình trạng sức khỏe, như gây tăng nguy cơ chảy máu, tương tác thuốc, ảnh hưởng tới hệ tiêu hóa...
Tác hại của đông trùng hạ thảo
Mặc dù được coi là một dược liệu quý với nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng nếu ban dùng đông trùng hạ thảo sai cách, thì nó có thể gây ra những rủi ro và tác hại như:
Có thể gây tác động xấu cho người bị bệnh tự miễn
Việc kích thích hệ miễn dịch quá mức có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng ở những người mắc bệnh tự miễn như lupus, viêm khớp dạng thấp, đâu xơ cơ. Vậy nên, những người này nên tránh sử dụng thực phẩm này để tránh làm bệnh nặng hơn. Điều này là do nó làm cho hệ miễn dịch hoạt động quá mức.
Có thể gây dị ứng
Đông trùng hạ thảo có thể gây ra các phản ứng dị ứng như ngứa, nổi mẩn, sưng tấy, khó thở nhẹ. Nếu sau khi dùng mà có các triệu chứng như khó thở, sưng lưỡi, cảm giác như sắp ngất xỉu... thì bạn cần đến bệnh viện gấp. Khi dùng đông trùng hạ thảo, nếu có các biểu hiện như vậy, bạn cần ngưng ngay (3).
Kích thích phát triển bệnh K tủy
Theo chia sẻ từ MSKCC, một nghiên cứu trên động vật đã phát hiện rằng đông trùng hạ thảo có thể kích hoạt sự phát triển của tế bào hồng cầu chưa trưởng thành. Do đó, các nhà khoa học đã cảnh báo, những người bị bệnh K tủy thì không được dùng đông trùng hạ thảo để phòng ngừa nguy cơ phát triển bệnh.
Còn trong một nghiên cứu khác, cũng cho rằng đông trùng hạ thảo kết tinh có thể tăng tế bào tiền thân hồng cầu. Khi cho chuột thí nghiệm dùng tinh thể Cordyceps sinensis với 100 - 200 mg/kg trong 5 ngày, lượng tế bào tiền thân hồng cầu đã tăng mạnh nhất khi tăng liều 150 mg/kg. Tinh thể Cordyceps sinensis khiến cho các tế bào này trong giai đoạn phân chia phát triển tốt hơn, giúp bảo vệ tế bào khỏi chất độc hại. Khi thử nghiệm trong môi trường nuôi cấy, Thì tinh thể đông trùng hạ thảo cũng có thể tăng cường tế bào máu và tế bào liên kết trong tủy xương (2).
Rủi ro cho bà bầu, mẹ cho con bú
Phụ nữ mang thai và cho con bú là những đối tượng vô cùng nhạy cảm, dễ tổn thương. Vì thế không nên sử dụng đông trùng hạ thảo do thiếu dữ liệu an toàn đáng tin cậy, cũng như chưa có nghiên cứu nào uy tín khẳng định nó có an toàn cho mẹ bầu và mẹ đang cho con bú hay không. Vậy nên tốt nhất là cần tránh.
Tương tác thuốc nguy hiểm
Theo webmd, đông trùng hạ thảo có thể tương tác với một số loại thuốc như
- Thuốc làm giảm hệ miễn dịch như thuốc dùng sau ghép tạng, có thể làm giảm hoạt động của hệ miễn dịch. Dùng đông trùng hạ thảo cùng với các loại thuốc này có thể làm giảm tác dụng của chúng.
- Thuốc làm chậm quá trình đông máu (Thuốc chống đông máu / Thuốc chống tiểu cầu) có thể làm tăng nguy cơ bầm tím và chảy máu
- Testosterone cũng có thể tương tác với cordyceps, làm tăng nồng độ testosterone. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu đây có phải là vấn đề đáng lo ngại hay không. Nhưng khi dùng testosterone cần cẩn trọng.
Ảnh hưởng đến hệ vi sinh đường ruột
Theo một số nghiên cứu, thì đông trùng hạ thảo có khả năng làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, dẫn đến các vấn đề khác như rối loạn tiêu hoá, hoặc tăng nguy cơ bị bệnh lý khác (cần nghiên cứu thêm để xác định rõ).
Tăng nguy cơ chảy máu
Trong đông trùng hạ thảo có chứa một số thành phần có tác dụng như một chất làm loãng máu, làm tăng nguy cơ chảy máu quá mức, điều này có thể gây nguy hiểm trong và sau phẫu thuật. Vì thế, khi bạn chuẩn bị tiến hành phẩu thuật thì trước đó tối thiểu là 2 tuần không được dùng dược liệu này(1). Ngoài ra, trước và sau khi nhổ răng cũng không được.
Để tránh việc gia tăng chảy máu, đảm bảo an toàn bạn cần tránh dùng đông trùng hạ thảo trong những trường hợp này.
Ảnh hưởng tới tiêu hóa
Cũng theo Webmd, đông trùng hạ thảo rất tốt cho sức khỏe con người, khi dùng từ 3-6g/ngày, sử dụng tối đa 12 tháng thì nó thường phù hợp với nhiều người. Nhưng nó vẫn có thể gây ra một số vấn đề cho hệ tiêu hóa như tiêu chảy, táo bón, khó chịu ở dạ dày ở một số người. Nếu khi dùng đông trùng hạ thảo mà bạn thấy có các triệu chứng này, hay cảm thấy bất thường, thì nên ngưng ngay và tìm đến bác sĩ để được hỗ trợ.
Cách sử dụng đông trùng hạ thảo an toàn
Để dùng đông trùng hạ thảo an toàn và tốt nhất, bạn nên lưu ý:
Hỏi ý kiến bác sĩ
Đông trùng hạ thảo tuy tốt, nhưng nó không dành cho tất cả mọi người. Vậy nên trước khi muốn dùng, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ, đặc biệt là những người đang có bệnh lý hay đang uống thuốc trị bệnh. Tuyệt đối không được tự ý dùng.
Liều lượng sử dụng
Theo WebMD, thì mỗi ngày bạn không nên dùng vượt quá 3 - 6g/ngày. Thời gian dùng đông trùng hạ thảo không quá 1 năm. Không được tự ý tăng liều hay dùng quá thời gian cho phép. Liều lượng này có thể điều chỉnh tùy vào nhu cầu và sức khỏe từng người, bạn có thể xin ý kiến bác sĩ để có liều lượng phù hợp với bản thân.
Theo dõi và kiểm tra
Khi dùng đông trùng hạ thảo, bạn nên theo dõi phản ứng của cơ thể, nếu có gì bất thường thì cần ngừng lại. Đông trùng hạ thảo không phải là thực phẩm vô hại. Để tránh những tác hại không mong muốn, việc sử dụng thận trọng, đúng liều lượng và có sự tư vấn của bác sĩ là tốt nhất.
Các câu hỏi thường gặp về đông trùng hạ thảo
Đông trùng hạ thảo là gì?
Đông trùng hạ thảo là một loại nấm ký sinh (có tên khoa học là Ophiocordyceps sinensis) mọc trên cơ thể ấu trùng của một số loài bướm. Vào mùa đông, nấm ký sinh và hấp thụ chất dinh dưỡng từ ấu trùng, làm chết ấu trùng. Đến mùa hạ, nấm mọc ra khỏi đầu ấu trùng thành dạng cây nấm. Đây là một dược liệu quý hiếm, được sử dụng lâu đời trong y học cổ truyền Trung Quốc.
Ngày nay, phần lớn đông trùng hạ thảo trên thị trường là loại được nuôi cấy nhân tạo (thường trên cơ chất đậu nành, gạo lứt...) để đáp ứng nhu cầu lớn của người dùng.
Giá đông trùng hạ thảo là bao nhiêu?
Giá đông trùng hạ thảo rất đa dạng, nó còn phụ thuộc vào nguồn gốc, chất lượng và dạng sản phẩm. Đông trùng hạ thảo tự nhiên Tây Tạng có giá cao nhất, lên tới 600 triệu - 2 tỷ/kg. Loại nuôi cấy nhân tạo phổ biến hơn, giá từ vài triệu đến 15 triệu/kg tùy chất lượng.
Dạng tươi, chiết xuất nước bột, viên nang... đều có mức giá khác nhau tùy tỷ lệ đông trùng hạ thảo và công dụng của sản phẩm.
Cách sử dụng đông trùng hạ thảo như thế nào?
Tùy theo dạng chế phẩm mà bạn có thể dùng như sau:
- Dạng đông trùng hạ thảo tươi/khô nguyên con thì có thể ngâm mật ong, hãm trà, ngâm rượu, hoặc nấu cháo, hầm canh
- Dạng bột thì pha với nước ấm, hãm trà, hoặc trộn vào thức ăn
- Dạng viên nang/ nước uống sử dụng trực tiếp theo liều lượng khuyến cáo trên bao bì
Nguyên tắc chung khi dùng đông trùng hạ thảo là không đun nấu ở nhiệt độ quá cao trong thời gian dài để tránh làm mất dưỡng chất. Không lạm dụng ăn quá nhiều, không dùng trong thời gian quá lâu.
