Cá chạch là một loại cá dân dã, quen thuộc, nhưng nó thật sự là tốt cho gan sao? Đừng bỏ lỡ thông tin quan trọng này.
Cá chạch là cá gì?
Cá chạch còn được gọi là thu ngư, hòa thu, nê thu..., tên khoa học của nó là Misgurnus anguillicaudatus (Cantor). Loại cá này còn được ví như là “nhân sâm dưới nước”, thường sống ở khu vực bùn lầy, sình. Ngoại hình khá giống với lươn nhưng nhỏ hơn và nhiều con trên thân có hoa văn hay đường vằn.
Khu vực có nhiều cá chạch
Cá chạch này sống được ở cả điều kiện nước lợ lẫn nước ngọt. Nó có mặt ở hầu hết mọi tỉnh thành, nhưng đặc biệt nhiều ở An Giang và Đồng Tháp. Đây là hai tỉnh đầu nguồn, vào mùa nước nổi, loại cá này sẽ sinh trưởng trên cánh đồng, khi nước cạn thì nó di chuyển xuống các ao, vũng hay rạch ra sông.
Đây là loài cá có sức đề kháng tốt và đặc biệt có giá trị dinh dưỡng cao.
Đặc điểm của cá chạch
Cá chạch là cá da trơn, nhớt, nên khi cầm nó trên tay sẽ rất là dễ bị tuột, thân cá mập mạp, đầu nhọn, thường dài gần 20cm - tương đương gần 1 gang tay. Trên thân chúng thường có nâu, vàng nhạt với các vệt đen hoặc xám nhạt chạy dọc thân.
Con cá chạch chứa đầy trứng thì vị của nó càng đăc sắc bùi, béo ngậy rất ấn tượng.
3 loại cá chạch được nhiều người yêu thích nhất
Cá chạch có 3 loại như:
Cá chạch sông
Cá chạch sông có tên khoa học là Macrognathus siamensis, nó thường ưu thích sống ở các kênh rạch, mương và ngoài đồng ruộng,… Cá này khi trưởng thành nặng khoảng 15- 25 gram/con. Ngoài tên gọi này, người ta còn gọi nó là cá chạch cơm, chạch đồng hay cá nhét.
Chất lượng thịt của cá chạch thơm ngon và giàu dưỡng chất nên có khá cao.
Cá chạch đuôi chình
Cá chạch đuôi chình là hiếm nhất trong 3 loại, vì sao gọi là cá chạch đuôi chình, vì cái dáng vẻ nó tương tự với phần đuôi nhìn như cá chình, cái đuôi cá nó hơi giống cá lóc chứ không nhọn nhưng các loại khác. Có điểm đặc biệt là nó còn dự báo thời tiết được ấy, bằng cách quan sát cách mà loài này sinh hoạt.
Cá chạch lấu
Cá chạch lấu khi trưởng thành có thể đạt khối lượng lên đến 2kg, dài từ 50 đến 70cm, trên thân có nhiều bông lốm đốm. Loại cá này có thể chế biến nhiều món ăn ngon, là "món tủ" của nhiều người.
Tác dụng của cá chạch đối với gan
Cá chạch là món ăn dân dã của người đồng bằng sông Cửu Long, nó không chỉ hấp dẫn mà còn tốt cho gan. Trong 100g thịt cá chạch cung cấp nhiều đạm, chất béo, cùng nhiều khoáng chất cần thiết.
Theo Đông y, cá chạch có vị ngọt, tính bình, giúp bổ khí huyết, chống lão hóa, cường lực, tráng dương, thanh nhiệt, bổ tỳ vị, làm hạ men gan tương đối tốt, tiêu độc, góp phần bảo vệ tế bào gan...
Một nghiên cứu với trên 40 người bị viêm gan truyền nhiễm, họ được dùng bài thuốc Đông y với thành phần chính là cá chạch, kết quả rất tiềm năng. Sau một thời gian dùng bài thuốc này, có tới 24 người đã hết các triệu chứng lâm sàng, chức năng gan hồi phục, 11 người triệu chứng được giảm nhẹ đáng kể, chức năng gan cải thiện nhiều. Kết luận, bài thuốc đạt hiệu quả đến 87.5%.(*)
Tác dụng của cá chạch đối với gan thì vẫn còn cần nhiều nghiên cứu cụ thể hơn và quy mô hơn để xác định.
Các thực phẩm có hại cho gan
Một số thực phẩm bạn cần tránh như:
Đồ ăn nhiều dầu mỡ
Các món ăn có nhiều dầu mỡ cũng không tốt cho gan, vì chúng nhiều chất béo. Nếu tiêu thụ quá mức, sẽ khiến gan bị áp lực, hoạt động liên tục và dễ bị thương tổn. Thế nên, bạn nên hạn chế các món ăn này.
Đồ ăn nhiều muối
Các đồ ăn được chế biến sẵn thường có hàm lượng muối lớn, ví dụ thịt xông khói, thịt muối, xúc xích... ăn mặn quá không chỉ không tốt cho thận, dễ tăng nguy cơ bị bệnh huyết áp cao mà còn bị gan nhiễm mỡ. Nên bạn cần ăn uống thanh nhẹ, ăn nhạt.
Thực phẩm nấm mốc
Nấm mốc trên đậu phộng, ngô, các loại hạt...có thể chứa aflatoxin - một chất rất hại gan, nó có thể làm hư hại tế bào gan, dẫn đến bệnh K gan. Để tránh điều này, các thực phẩm trước khi ăn nên kiểm tra lại kỹ, nhất là đồ khô, đồ được làm sẵn.
Đồ muối chua
Dưa muối là món ăn rất được người Việt yêu thích, nhất là vào dịp lễ Tết, tuy nhiên, dưa chua thì lại có muối cao và thường chứa nitrit. Những thành phần này đều có thể gây hại cho gan của bạn, nếu ăn quá mức và ăn liên tục quá lâu, nó có thể tạo gánh nặng lên gan. Hơn nữa, nếu quá trình muối mất vệ sinh, thêm nhiều chất độc hại, thì nó lại càng có hại cho gan và sức khỏe.
Đồ có cồn
Đồ uống có cồn bao gồm rượu, bia... có thể được hấp thu vào máu và qua gan, gan là bộ phận lọc để bảo vệ cơ thể. Nhưng nếu bạn uống nhiều quá mức, gan sẽ bị quá tải, xử lý không hết, dẫn đến ngộ độc rượu, hoặc về lâu về dài nó sẽ làm gan suy yếu, dễ bị bệnh.
Đồ ăn nhanh
Đồ ăn nhanh không chỉ nhiều chất béo, mà nó còn nhiều muối hay các loại làm ngọt nhân tạo. Chúng đều không tốt cho cả gan và thận, nên bạn cũng nên tránh năn nhiều nhóm đồ ăn này để gan "dễ thở" hơn.
Chất ngọt nhân tạo
Chất này cũng không tốt cho gan, nó thường có trong bánh, kẹo công nghiệp, ăn nhiều vừa làm bạn tăng cân, vừa làm gan phải làm việc nhiều hơn để xử lý. Nên hãy ưu tiên ăn trái cây tươi, rau củ quả, hạn chế đồ ăn có chất ngọt nhân tạo.
Đồ nướng
Món cá nướng, thịt nướng... là những món ăn ngon, đậm đà mà hầu hết mọi người đều thích. Nhưng nếu nướng bị cháy khét, nó có thể sản sinh những chất có hại cho gan. Nên bạn cũng hạn chế dùng.
Lời kết
Cá chạch là một món ăn ngon, có lợi cho gan, nhưng bạn nên chọn cá tươi, chế biến chín kỹ, ăn vừa đủ để nhận được lợi ích tối đa.
