Thái Nguyên là một vùng trà nổi tiếng ở Việt Nam, đây còn được xem là đệ nhất danh trà nhờ tạo ra được sản lượng trà lớn, các dòng trà ngon, chất lượng...
Tìm hiểu trà Thái Nguyên
Trà Thái Nguyên là tên gọi chung khi nói về loại trà nổi tiếng có nguồn gốc từ tỉnh Thái Nguyên - Việt Nam. Trà ở đây thường có cánh trà nhỏ, xoăn đều và hương thơm dịu nhẹ. Khi thưởng thức, bạn sẽ cảm nhận vị chát nhẹ đầu lưỡi, nhanh chóng chuyển sang hậu vị. Không chỉ là thức uống quen thuộc của người Việt, trà Thái Nguyên còn được xem ngành nông nghiệp trọng điểm của nước ta.
Mặc dù trà hay chè được trồng ở nhiều vùng miền khác nhau, nhưng thiên nhiên đã ưu ái ban tặng cho Thái Nguyên điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng lý tưởng, khiến cho cây trà nơi đây phát triển mạnh mẽ, mang theo những phẩm chất rất riêng biệt. Chỉ cần nhắc đến trà, người ta lập tức nghĩ đến vùng đất Tân Cương – Thái Nguyên.
Một yếu tố quan trọng góp phần làm nên danh tiếng trà Tân Cương chính là nguồn nước suối tự nhiên từ dãy núi Tam Đảo. Dòng nước mát lành, tinh khiết ngày đêm tưới mát những đồi trà xanh mướt, tạo nên những búp trà non tươi tốt, mang lại chất lượng vượt trội không nơi nào sánh được. Góp phần tạo nên sự nổi tiếng của nền kinh tế trà ở đây.
Tại sao Thái Nguyên được mệnh danh là đệ nhất danh trà?
Trà từ lâu đã gắn bó với người Việt, trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống thường ngày. Trà còn mang đậm nét đẹp văn hóa của người Việt. Đặc biệt, Thái Nguyên là vùng trà nổi tiếng, được xem như là “cái nôi” của trà Việt, vừa nổi danh cả trong và ngoài nước.
Điều kiện khí hậu
Thái Nguyên được thiên nhiên ưu ái ban tặng điều kiện khí hậu lý tưởng, đất đai màu mỡ, nhờ thế mà cây chè ở đây phát triển rất mạnh mẽ. Nằm ở gần dãy Tam Đảo, những đồi chè nơi đây đón ánh nắng sớm và được chăm sóc kỹ lưỡng. Đất feralit, phù sa cổ kết hợp với nguồn nước trong lành từ sông Công, sông Cầu và hồ Núi Cốc. Đặc biệt là người dân ở đây có kinh nghiệm canh tác và sản xuất trà truyền thống, được lưu giữ từ đời này qua đời khác, nhờ thế mà trà Thái Nguyên có hương vị rất đặc trưng, vị trà chát nhẹ, hậu vị ngọt và có mùi thơm cốm non thoang thoảng.
Vì thế trà Thái Nguyên, vùng đất này giúp những cây chè tạo ra những búp trà chắc, tươi, chất lượng, mang lại những sản phẩm trà tuyệt hảo nhất.
Nguồn gốc của trà Tân Cương
Vào năm 1901, tiến sĩ Nguyễn Đình Tuân, được gọi là Cụ Nghè Sổ, khi làm tuần phủ Thái Nguyên, ông đã lập nên Tân Cương, đơn vị hành chính này bắt đầu chiêu mộ người dân lập làng và phát triển nghề trồng chè. Nhờ những đóng góp to lớn, ông được người dân gọi là Thành hoàng làng sống.
Trong khi đó, ông Đội Năm lại là người dân đầu tiên ở vùng đất mới thành lập này, ông cũng chính là người mang giống chè từ Phú Thọ về Tân Cương. Thật không ngờ, khi được trồng ở Thái Nguyên, thì cây chè sinh trưởng rất tốt, và cho ra nhiều phẩm trà vượt trội. Năm 1935, trà Tân Cương với tên gọi “Cánh Hạc” xuất sắc giành giải nhất tại hội chợ thương mại Hà Nội, khẳng định giá trị chất lượng trà và giúp trà nơi đây nổi tiếng khắp cả nước. Ông Đội Năm được tôn vinh là “Tổ nghề trà” của Thái Nguyên, để lại di sản quý báu cho vùng đất này đến tận ngày nay.
Mang giá trị kinh tế và văn hóa cao
Chè là một nông sản trọng điểm của Thái Nguyên, mang lại giá trị kinh tế cao, không chỉ cung cấp trong nước mà còn xuất khẩu ra nhiều nước trên thế giới, từ Trung Đông, châu Á đến Bắc Mỹ và Đông Âu. Với sản lượng ổn định và chất lượng cao, nên trà Thái Nguyên rất được ưu chuộng dù giá thành so với vùng chè khác cao hơn.
Thái Nguyên với phương pháp truyền thống, chế biến trà theo 2 cách chính, đó là thủ công, bán thủ công và công nghiệp, sản lượng khoảng 52.000 tấn chè chế biến. Nhờ nhà nước tạo điều kiện kết hợp chính sách chuyển đổi giống chè mới, bây giờ diện tích chè mới chiếm 82,7%. Đáng chú ý là có tới 4.357ha chè chuẩn VietGAP, 76ha đạt chuẩn UTZ Certified và hữu cơ, cùng 31 mã số vùng trồng được định vị trên hệ thống GPS. Sản lượng chè an toàn, hữu cơ chiếm 16%, mang lại giá trị kinh tế cao, giúp nâng cao đời sống của người dân và tạo nên tên tuổi trà Thái Nguyên.
Tứ đại danh trà trứ danh bậc nhất
Thái Nguyên tự hào là vùng đất chè danh tiếng, với bốn vùng chè cho ra những phẩm trà thượng hạng như: Tân Cương, La Bằng, Trại Cài và Khe Cốc, những địa danh này được mệnh danh là “Tứ đại danh trà”. Ở đây, mỗi họ gia đình sẽ tự mình chăm sóc cây chè, có thể sẽ được chính quyền địa phương hỗ trợ kỹ thuật trồng hay chăm sóc, quá trình thu hái và chế biến cũng được thực hiện theo bí quyết của mỗi gia đình, vì thế tuy là cùng một vùng trà nhưng nhờ vậy mà tạo nên những hương vị trà độc đáo, đa dạng.
Sản phẩm chè Tân Cương còn nằm trong "Top 100 đặc sản quà tặng Việt Nam", đồng thời vùng chè đặc sản Tân Cương cũng là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Lễ hội trà xuân mang đậm nét văn hóa Việt
Khởi nguồn từ xóm Guộc, xã Tân Cương, lễ hội Trà Xuân là hoạt động văn hóa tôn vinh nghề trồng chè của người dân nơi đây, thường được tổ chức hàng năm, với các tiết mục như thi pha trà, mời trà, văn nghệ, bình thơ... vừa giúp gắn kết mọi người lại với nhau, vừa giúp quảng bá trà. Ban đầu đây chỉ là một lễ hội địa phương, nhưng sau này đã chuyển đổi thành lễ hội chè Xuân Tân Cương với quy mô lớn, trở thành biểu tượng văn hóa của Thái Nguyên.
Thương hiệu trà mang tầm quốc tế
Nhãn hiệu tập thể “Chè Thái Nguyên” và chỉ dẫn địa lý “Tân Cương” đã được bảo hộ sở hữu trí tuệ. Những vùng chè trứ danh như La Bằng, Trại Cài, Phú Lương,… đều có nhãn hiệu.
Có khoảng 186 tổ chức, cá nhân được cấp quyền sử dụng nhãn hiệu “Chè Thái Nguyên” và 57 đơn vị sở hữu chỉ dẫn địa lý “Tân Cương”. Ngoài ra, Thái Nguyên có 121 sản phẩm chè OCOP, đến hết 2022 nơi đây đã có 1 sản phẩm 5 sao và 120 sản phẩm 3–4 sao. Với danh tiếng trà được lan tỏa rộng rãi, nơi đây cũng đang đẩy mạnh xây dựng thương hiệu chè kết hợp sản phẩm du lịch.
Đa dạng các dòng trà
Thái Nguyên không chỉ nổi tiếng có chất lượng trà hảo hạng mà còn có rất nhiều dòng trà để bạn thoải mái lựa chọn. Bao gồm trà xanh, trà đen, trà ô long,...nhờ tay nghề điêu luyện của các nghệ nhân trà, kết hợp phương pháp truyền thống và hiện đại, giúp phẩm trà đạt hương và vị tối ưu nhất. Giúp trà nơi đây luôn mang đến sự tươi mới, nổi bật so với các vùng trà khác.
Với sự sáng tạo không ngừng, trà Thái Nguyên luôn đứng vững, ngày càng đươc trong và ngoài nước yêu thích.
Nghệ thuật chế biến trà
Người dân Thái Nguyên qua từng thế hệ, vẫn luôn giữ gìn và bảo tồn nghề trồng chè và chế biến trà, nhờ bí pháp riêng biệt, giúp trà có hương vị tinh túy, thuần khiết và thanh tao, mà những nơi khác không có được, cũng khó mà sao chép được. Mỗi giai đoạn chế biến trà là tâm huyết của nghệ nhân, với bàn tay điêu luyện, qua bao thế hệ thì giá trị trà vẫn giữ nguyên và ngày càng tuyệt hảo.
Chất lượng cao
Với điều kiện tự nhiên, kinh nghiệm, sự tận tâm của người dân Thái Nguyên, nên những loại trà thành phẩm ở nơi đây không chỉ ngon mà còn rất chất lượng, với nhiều loại trà khác nhau, giúp người tiêu dùng an tâm khi sử dụng.
Trà Thái Nguyên có đặc điểm gì?
Trà Thái Nguyên là loại trà ngon, chất lượng, nó có những đặc điểm như:
Vị trà
Trà Thái Nguyên mang đến cho người thưởng trà một hương vị khó quên, ban đầu là vị chát nhẹ, sau đó hậu vị ngọt sẽ đọng lâu trong miệng, giúp quá trình uống trà sẽ cảm nhận được nhiều tầng hương vị, đây là lý do giúp trà Thái Nguyên luôn được mọi người ưu chuộng.
Mùi hương
Đặc điểm nổi bật của loại trà này là chỉ cần bạn nhấp một ngụm trà, thì ngay sau đó sẽ cảm thấy trà có mùi hương cốm non dịu nhẹ, lan tỏa trong khoang miệng, kế tiếp là cảm giác mát lành, phảng phất mùi hương của đất trời Thái Nguyên. Mang đến một trải nghiệm thú vị riêng.
Màu nước trà
Nước trà cũng là yếu tố quan trọng để đánh giá chất lượng trà. Khi pha, trà cho ra nước màu vàng xanh óng ánh, trong veo, sóng sánh, đây là những đặc trưng riêng chỉ có ở chè Thái Nguyên chuẩn.
Cánh trà
Những cánh trà nhỏ nhắn, đồng đều, cong như lưỡi câu, lá trà có màu xanh mướt và có độ giòn xốp, khô ráo khi chạm tay vào, đây chính là dấu hiệu của trà chất lượng. Bên cạnh đó, búp trà có kích thước lớn hay nhỏ thì còn tùy vào dòng trà và nguyên liệu trà tươi khi thu hoạch như lá trà 1 tôm, 1 lá hay 1 tôm... Trà chỉ dùng búp non là loại trà hảo hạng nhất.
Ngoài ra, cánh trà thường có màu đen bạc với lớp bạc là do búp trà còn đang non hoặc quá trình sản xuất vẫn còn những lông mao trắng, những cánh trà này cũng là loại giàu dưỡng chất.
