Bà bầu nên tránh ăn ba khía, vì nó là loại giáp xác sống ở trong bùn, đất sình, nên có thể chứa nhiều loại ký sinh trùng có hại cho bàu bầu và thai nhi. Thế nên để đảm bảo an toàn, mẹ bầu không nên sử dụng.
Tìm hiểu về con ba khía
Ba khía là loài giáp xác độc đáo, sống tập trung ở vùng nước lợ hay nước mặn, ở dưới các rặng đước, bãi bồi ven biển, rừng ngập mặn ở vùng sông nước Nam Bộ,. Trong đó, ba khía Rạch Gốc (Cà Mau) được mệnh danh là ngon nhất nhờ khí hậu và thổ nhưỡng đặc trưng nơi đây. Đặc biệt, khi nghề muối ba khía được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia vào cuối năm 2019, danh tiếng của loại đặc sản này càng vang xa và được đông đảo người tiêu dùng yêu thích.
Ba khía - Hương vị dân dã miền Tây
Ba khía, loài giáp xác nhỏ thuộc họ cua, là một hải sản đặc trưng của miền Tây, không chỉ là món ăn dân dã mà còn gắn liền với những câu chuyện hài hước và văn hóa độc đáo của vùng sông nước. Từ cách bắt ba khía, chế biến ba khía tươi, đến những món ngon trứ danh.
Ba khía nặng khoảng 150g/con
Ở miền Tây, người dân thường nói vui rằng một con ba khía nặng… 150 gram! Thoạt nghe, những người khách di lịch hay bạn bè ghé chơi sẽ không khỏi ngạc nhiên vì ba khía nhỏ xíu, chỉ cỡ ngón tay. Thực ra, bí mật nằm ở ba vạch trên lưng ba khía, mỗi vạch tượng trưng cho 50 gram trên chiếc cân tay truyền thống ở chợ, mà 3 vạch thì chuẩn đúng là... 150g. Câu chuyện này không chỉ mang tính hài hước, dí dỏm, mà còn thể hiện sự tinh tế của người dân quê trong việc quan sát và tạo nên những câu chuyện thú vị.
Chính xác hơn thì thường khoảng 7-8 con ba khía là vừa đủ một ký.
Ba khía loại nào là ngon nhất?
Không phải con ba khía nào cũng ngon như nhau, bạn cần có bí quyết và mẹo khi mua loại hải sản này. Kinh nghiệm của người dân nơi đây la bạn chọn con ba khía nhỏ chắc thịt, nhiều gạch, đặc biệt là những con đang ôm trứng, là những con rất ngon ăn vào có vị béo bùi. Đừng ham chọn con ba khía lớn vì nó có thể rộp, không ngon bằng
Tập tính của ba khía
Ba khía là loài lưỡng cư, sống ở vùng nước lợ và nước mặn, dưới gốc cây bần, mắm, cây đước hoặc dừa nước bạn sẽ thấy từng đôi ba khía quấn quýt sống cùng nhau. Ban ngày bạn sẽ khó mà thấy chúng, vì nó hay núp trong hang, chúng hoạt động chính vào ban đêm, đi tìm thức ăn. Thúc ăn chính của ba khía gồm trái mắm, trái cốc, hoặc thực vật phù du hay xác thú vật bám trên rễ cây. Nhờ sống tự nhiên ở ngoài môi trường, đã tạo nên hương vị đặc trưng cho thịt ba khía.
Cách bắt ba khía ở miền Tây
Bắt ba khía là một nghệ thuật ở miền Tây, đòi hỏi sự khéo léo và kinh nghiệm, vì nó có 2 cặp càng khỏe, bạn không cẩn thận là bị nó kẹp vào tay đau điếng luôn á. Người bắt phải thò tay vào trong hang, đeo bao tay vải để tránh bị kẹp, nó cũng giống như lúc đi bắt cua vậy. Ngoài ra, người dân hay đi bắt ba khía chỉ ra cách, đè ba khía xuống bùn sẽ dễ bắt hơn.
Một số người còn dùng bẫy để trước miệng hang, chờ ba khía sẽ tự chui vào.
Mùa ba khía
Từ tháng 7 đến tháng 10 âm lịch, đặc biệt vào ngày rằm và ngày ba mươi, khi mực nước dâng cao, ba khía tụ tập đông đúc trên cây bần, mắm. Những ngày mưa lớn, ba khía chắc thịt nhất, đúng như câu “mưa xuống bắt bể tay”. Vào những mùa này, người dân lại rộn ràng đi bắt ba khía, tôm, cá...
Ngày hội ba khía độc đáo nhất
Vào trung tuần tháng 10 âm lịch hàng năm là ngày hội của ba khía rừng ngập mặn. Lúc này ba khía kéo về bám đầy gốc cây, quấn quýt bên bạn tình, tạo nên cảnh tượng “ngày hội ba khía”. Nhìn thấy cảnh những con ba khía chen chúc, đông đúc, san sát bên nhau tạo nên một bức tranh thiện nhiên đầy thú vị.
Người dân chỉ cần gạt nhẹ, ba khía rơi “độp độp” như sung rụng luôn, chẳng cần dùng tay mà bắt từng con nữa. Ba khía hội sẽ diễn ra trong 3 ngày và mỗi năm chỉ có một lần. Ngày nay hiện tường này rất hiếm gặp do diện tích rừng bị thu hẹp, biến đổi khí hậu và sự khai thác quá mức của con người.
Mẹo chế biến ba khía
Trộn ba khía muối phải trộn cùng với chanh, tỏi, ớt, và một chút đường, để trong hũ thủy tinh, bảo quản ngăn mát tủ lạnh ăn mới tuyệt cú mèo. Càng để lâu thì ba khía càng thấm gia vị, ăn lại càng ngon. Nếu bạn ăn được cay, thì thêm tỏi ớt nhiều một tí, ăn sẽ càng cuốn. Nhưng mà cũng đừng ăn cay quá tránh hại bao tử nè!
Một câu thơ dân gian gợi ý cách thưởng thức ba khía được nhiều người ghi nhớ
"Ba khía muối đây, mời bạn xơi
Lật mu xé nhỏ, gạch đỏ trời
Trộn đường, chanh, tỏi cùng với ớt
Vớt hết nồi cơm dễ như chơi.”
Phụ nữ mang thai ăn ba khía được không?
Bà bầu ăn ba khía được không? Là một thắc mắc được nhiều chị em quan tâm. Dù ba khía chứa nhiều đạm, canxi, cũng nhiều dưỡng chất có lợi cho bà bầu. Tuy nhiên, các chuyên gia dinh dưỡng khuyên rằng, bà bầu có thể ăn được ba khía, nhưng cần chọn con ba khía còn tươi sống, chất lượng cao, sơ chế thật kỹ và nấu chín hoàn toàn. Nhưng mẹ bầu vẫn nên tránh ăn, vì đây là động vật sống ở đáy nước, sình, bùn đất, nên có thể chứa nhiều loại ký sinh trùng có hại đối cả mẹ và bé. Tốt nhất, trước khi mẹ bầu muốn ăn ba khía, thì nên hỏi ý kiến bác sĩ, như thế bác sĩ sẽ cho các mẹ lời khuyên cụ thể hơn dựa vào sức khỏe của từng người.
Do đó, dù ba khía tốt những bà bầu nên hạn chế ăn quá nhiều để tránh ảnh hưởng tới sức khỏe. Thay vào đó, hãy bổ sung nhiều thực phẩm khác nhau, để đảm bảo dinh dưỡng cho mẹ và trẻ.
Cách muối ba khía chuẩn vị miền Tây
Muối ba khía là nghề truyền thống, đặc biệt nghề muối ba khía được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia. Để làm món ăn này, bạn có thể:
- Rửa sạch ba khía nhiều lần với nước cho sạch, sau đó cho vào trong lu ngâm với nước muối loãng vừa đủ. Tiếp đó rửa lại sạch bùn đất, để ráo
- Xếp ba khía vào lu sành, mỗi lớp rắc muối hột, làm vậy đến khi hết nguyên liệu, lớp trên cùng sẽ là muối nhé
- Đổ nước muối đã lóng phèn vào, dùng vỉ tre ép xuống, lấy cục đá cuội lớn đè cho ba khía nằm dưới mặt nước. Kiểm tra độ mặn bằng cách thả vài hạt cơm nguội vào, nếu cơm nổi, nước muối đạt chuẩn.
- Đậy kín, ủ 10 ngày để ba khía thơm ngon.
Chất lượng ba khía muối phụ thuộc vào độ mặn, giúp giữ màu sắc và độ tươi ngon, cũng như thời gian bảo quản. Ngoài ra, mỗi hộ gia đình muối ba khía truyền thống sẽ có những bí quyết riêng nữa.
Các câu hỏi thường gặp về ba khía
Ba khía tươi và ba khía muối khác nhau như thế nào?
Ba khía tươi là những con vừa mới bắt về, còn sống, chưa qua chế biến, cần phải sơ chế và nấu chín (hấp, luộc, rang) rồi mới sử dụng. Còn ba khía muối lại là thành phẩm được làm từ ba khía tươi và muối hạt, ủ trong một thời gian nhất định, loại này bạn cần dùng nước ấm rửa qua, rồi có thể mang đi chế biến các món gỏi, ba khía trộn.. nhưng chỉ nên ăn một lượng nhỏ.
Ba khía có giá trị dinh dưỡng gì?
Ba khía giàu protein, canxi (tốt cho xương), sắt, kẽm, vitamin nhóm B.... Ba khía cũng có ít calo, nên nếu bạn muốn giảm cân cũng có thể thêm nó vào thực đơn, nhưng nên chế biến đơn giản, hạn chế cho nhiều dầu mỡ, muối...
Ai nên hạn chế ăn ba khía?
Ba khía là thực phẩm ngon, có lợi cho sức khỏe, nhưng một số người không nên ăn nó như:
- Người dị ứng ba khía
- Người bị cao huyết áp, bệnh thận (đặc biệt với ba khía muối).
- Bà bầu
- Người có vấn đề dạ dày hay tiêu hóa cũng cần hạn chế
Ngoài ra, khi bạn đang có vấn đề về sức khỏe hay đang dùng thuốc trị bệnh nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng ba khía nhé.
Bà bầu có nên ăn ba khía muối không?
Không nên. Như đã nói ở trên ba khía sống ở tầng đáy bùn, có nguy cơ nhiễm ký sinh trùng và món muối thường rất mặn, không tốt cho sức khỏe mẹ và thai nhi. Đặc biệt, mẹ bầu thì chỉ nên ăn chín uống sôi, không nên ăn đồ sống hay đồ tái.
