Bạch yến còn gọi là yến trắng, là loại tổ yến phổ biến nhất, chiếm 90% sản lượng thị trường, có màu trắng ngà hoặc hơi vàng nhạt, làm từ nước bọt chim yến với kết cấu sợi dai. Đây là thực phẩm giàu dinh dưỡng với protein, các axit amin, vitamin và khoáng chất có lợi cho sức khỏe.
Bạch yến là gì?
Bạch yến (chữ "Bạch" - 白 - nghĩa là "trắng") chính là tổ yến trắng, loại tổ yến phổ biến và được tiêu thụ rộng rãi nhất trên thị trường. Nó chiếm khoảng 90% sản lượng tổ yến và có giá thành mềm hơn so với huyết yến hay hồng yến.
Bạch yến được hình thành hoàn toàn được từ nước bọt tiết ra từ hai tuyến nước bọt dưới lưỡi của chim yến (1). Thời gian xây tổ yến mất khoảng 35 ngày, tổ yến hình nửa bát, nặng gấp 1- 2 lần trọng lượng cơ thể thực tế của chim yến và thường được gắn chặt vào các bức tường (đối với yến nuôi) hay các vách đá, hang động (yến đảo).
Bạch yến có đặc điểm gì?
Bạch yến thường có những đặc điểm nổi bật như:
Hình dáng, mùi vị
Bạch yến giống như tên gọi của nó, với màu trắng ngà, có thể hơi ngả vàng một cách tự nhiên, hình của tổ yến giống như vành tai, hình elip hay nửa cái chén. Yến có mùi tanh đặc trưng, khi nấu chưng chín, nếu không thêm gừng, táo đỏ, kỷ tử, bạn có thể vẫn thấy mùi tanh này.
Giá trị dinh dưỡng
Bạch yến có giá trị dinh dưỡng cao, bao gồm:
- Protein (50-55%)
- Carbohydrate nổi bật là axit sialic
- Khoáng chất như canxi, sắt, kali, magie, kẽm, đồng, selen, i ốt, phốt pho...
- 18 loại axit amin, trong đó có một số loại axit amin thiết yếu mà cơ thể không tự tổng hợp được.
Có mấy loại bạch yến?
Dựa vào nguồn gốc và phương pháp sơ chế, bạch yến được phân thành các loại sau:
Bạch yến nhà
Do nhu cầu sử dụng yến cao, nên người dân đã xây dựng mô hình nuôi yến tại nhà. Lúc này, sẽ xây một ngôi nhà thoáng mát, mô phỏng tiếng chim yến, để dẫn dụ chim về đây làm tổ và sinh sống. Chim yến tuy sống trong nhà nhưng vẫn hoàn toàn tự kiếm ăn trong tự nhiên, nên chất lượng tổ vẫn rất tốt. Tổ yến nhà có sản lượng cao, nên có giá thấp hơn yến đảo.
Bạch yến đảo
Yến đảo là loại yến được khai thác từ các hang động, vách đá nơi mà yến tự sinh trưởng, tự chọn địa điểm sinh sống, không hề bị tác động của con người. Tổ thường xù xì, cứng chắc, mùi tanh đậm hơn so với yến nhà. Giá cao hơn do quá trình khai thác khó khăn, nguy hiểm.
Bạch yến tinh chế
Bạch yến này sau khi thu hoạch xong, người thợ sẽ mang yến đi ngâm nở, sau đó bằng tay nghề chuyên nghiệp, họ làm sạch lông và bụi bẩn, sau đó ép khuôn định hình tổ lại cho đẹp và sấy khô. Tổ yến này khi mua về bạn có thể ngâm và chưng ngay, không cần mất thời gian sơ chế.
Bạch yến rút lông
Là loại thô được chọn lọc những tổ to, ít lông, kích thước đều, sau đó được làm ẩm và rút lông thủ công rất kỳ công. Sản phẩm giữ nguyên hình dáng tổ ban đầu, rất sạch sẽ, yến rút lông là một sản phẩm cao cấp nên nó có giá thành cao.
Bạch yến thô
Là tổ yến nguyên chất nhất, vẫn còn nguyên lông và tạp chất lẫn trong tổ yến. Người dùng phải mất nhiều công sức để làm sạch trước khi chế biến, nhưng ưu điểm là giá tốt, hương vị và dưỡng chất được giữ trọn vẹn. Thời gian sử dụng khoảng 2-3 năm, nếu bạn bảo quản đúng cách.
Có phải bạch yến càng trắng thì càng tốt?
Câu trả lời là hoàn toàn sai lầm. Thực tế bạch yến không hoàn toàn trắng tinh, vì nó là một thực phẩm tự nhiên, được làm từ 100% nước dãi chim yến, nên màu của nó là trắng ngà hay ngả vàng. Vì sao vẫn có những loại yến sào có màu trắng tinh trên thị trường, thì bạn nên cẩn trọng, vì nó có thể đã bị tẩy trắng.
Yến sào bị tẩy trắng có thể là do yến đã bị mốc, hư hỏng, nên điều này làm cho yến trở nên đẹp mắt hơn. Khi sử dụng tổ yến tẩy trắng chứa hóa chất tồn dư, rất nguy hiểm cho sức khỏe người sử dụng.
Cách nhận biết bạch yến chất lượng
Để so sánh bạch yến chất lượng và bạch yến bị tẩy trắng bạn có thể tham khảo cách sau:
Quan sát màu sắc
Yến thật có màu trắng ngà, vàng nhạt, các sợi yến ngắn dài xếp lớp tự nhiên. Trong khi đó, yến tẩy trắng thì lại có màu trắng tinh, trắng toát một cách giả tạo và đồng đều một cách bất thường. Khi thấy yến quá sáng, quá trắng, bạn không nên chọn mua.
Kiểm tra độ nở của yến
Yến thật bạn chỉ cần ngâm với nước khoảng 20- 30 phút, chưng cách thủy yến 20-30 phút, thì nước chưng yến trong, sợi yến dai, nở to gấp 4-5 lần. Sợi yến tuy mềm, nhưng đàn hồi tốt, không bị đứt nhão.
Yến tẩy trắng thì sợi yến vẫn cứng, khó nở, khi chưng nước đục, có thể bị tan, vón cục hay mềm nhũn, không còn kết cấu sợi.
Ngửi mùi
Như đã nói ở trên, bạch yến chất lượng có mùi tanh đặc trưng, tương tự như mùi của lòng trứng gà. Bạn có thể ngửi mùi này đối với yến khô và cả yến ngâm nước. Còn đối với yến đã bị tẩy trắng thì nó có mùi nồng hắc, mùi hóa chất hay không còn mùi tự nhiên nữa.
Bạn có thể ngửi thử yến để đánh giá độ tươi ngon của yến.
Các câu hỏi thường gặp về bạch yến
Bạch yến có tốt không?
Bạch yến chứa nhiều protein, axit amin và khoáng chất thiết yếu, hỗ trợ tăng cường sức khỏe, miễn dịch, làm đẹp da và phục hồi cơ thể. Khi sử dụng bạch yến đều đặn, đúng liều lượng nó sẽ giúp bạn cải thiện hệ tiêu hóa, giúp xương chắc khỏe, làm chậm quá trình lão hóa... đặc biệt phù hợp cho trẻ em, người già, người vừa ốm dậy...
Giá bạch yến bao nhiêu?
Giá bạch yến sẽ thay đổi tùy vào loại yến, nguồn gốc và chất lượng yến.
Yến đảo có giá cao nhất, còn yến thô lại rẻ hơn, nhưng cần nhiều thời gian để sơ chế. Đặc biệt là loại rút lông hoặc tinh chế, vừa sang trọng vừa tiện lợi cho người nhận nên nó rất phù hợp để làm quà.
Bạch yến có thể bảo quản bao lâu?
Bạch yến thô nếu bạn bảo quản đúng kỹ thuật, thì có thể giữ được yến từ 2- 3 năm, nếu yến đã ngâm nước thì bạn nên chưng nấu ngay. Nếu yến chưng xong, bạn có thể ăn khi còn ấm, còn thích ăn lạnh, thì cho yến vào từng hũ nhỏ, đậy kín. Sử dụng trong từ 3- 5 ngày.
