Trà là một đồ uống phổ biến thứ 2 trên thế giới, có rất nhiều dòng trà khác nhau, tùy vào cách chế biến và mức độ oxy hóa của trà. Một số dòng trà nổi bật như trà xanh, trà đen, trà trắng, trà ô long...
Các vùng trà nào nổi tiếng nhất Việt Nam?
Việt Nam là một quốc gia xếp thứ 7 toàn cầu về sản lượng trà và nằm trong top 5 nước xuất khẩu trà. Cây trà không chỉ là đồ uống mà nó còn mang nét đẹp văn hóa. Với hơn 124.000 ha diện tích canh tác trà và hơn 500 cơ sở chế biến, mỗi năm Việt Nam sản xuất trên 500.000 tấn trà, phục vụ cả trong nước và thế giới.
Ngành trà Việt khởi nguồn vào những năm 1880, khi người Pháp muốn thị trường mở rộng sang châu Âu và châu Phi. Dù từng bị gián đoạn bởi chiến tranh, nhưng vào năm 1980, ngành trà vẫn phát triển rất mạnh.
Nhờ thiên nhiên ưu ái, Việt Nam sở hữu nhiều vùng trà trứ danh, mỗi nơi mang một màu sắc, một hương vị đặc trưng, tạo nên sự phong phú và những bản sắc riêng biệt.
Dưới đây là những vùng trồng trà nổi tiếng ở Việt Nam:
Trà Thái Nguyên
Nhắc đến trà Việt, thì không thể không nhắc đến Thái Nguyên – thủ phủ của ngành trà. Ở mảnh đất Thái Nguyên này lại có rất nhiều địa danh trà có tiếng như Tân Cương, La Bằng, Đồng Hỷ... . Trà xanh Thái Nguyên khi pha có màu nước vàng xanh óng ánh, vị chát dịu nơi đầu lưỡi và hậu vị ngọt đọng lại trong cổ họng. Khiến cho những ai đã uống trà này sẽ nhớ mãi không quên.
Trà ô long Lâm Đồng
Nếu Thái Nguyên là cái nôi của trà xanh, thì Bảo Lộc - Lâm Đồng cũng là mảnh đất có nông trường trà quy mô lớn, nhờ thời tiết mát mẻ, thổ những màu mỡ, những cây trà ở đây có điều kiện sinh trưởng vượt trội. Đặc biệt, các phẩm trà ở đây thường được đánh giá cao, ở đây cũng sản xuất trà ô long, trà đen, trà xanh.
Các khu vực trồng trà nổi danh ở Lâm Đồng bao gồm Tam Châu, Phương Nam... Nhất là ở nơi đây rất nổi tiếng với dòng trà ô long và ướp hương, giúp làm đa dạng thêm các loại trà Việt.
Trà Shan Tuyết
Trà Shan Tuyết là vùng trà tuyệt vời của Việt Nam. Những cây trà này mọc ở độ cao từ 1500 – hơn 2500 mét so với mực nước biển, nên búp trà hay lá trà được bao phủ bởi một lớp lông mao mỏng, trắng, gọi là Trà Shan Tuyết. Trà Shan Tuyết phát triển mạnh nhất ở những nơi như Hà Giang, Sơn La, Điện Biên,…
Thiên nhiên đã ban tặng cho người dân vùng núi cao Tây Bắc một loại chè quý, giàu dinh dưỡng. Do sống ở cao Tây Bắc, nơi có sự thay đổi nhiệt độ lớn giữa ngày và đêm, cùng với điều kiện nôi trường, đất đai nơi đây đã tạo điều kiện cho cây trà Shan Tuyết trưởng thành tốt.
Dưới đây là một số vùng chè Shan Tuyết cổ thụ nổi tiếng tại Việt Nam:
- Bắc Kạn - Cao Bằng
- Phìn Hồ - Hà Giang
- Lào Cai
- Tủa Chùa - Điện Biên
- Tà Xùa - Sơn La
- Tây Côn Lĩnh
- Cao Bồ - Hà Giang...
Có bao nhiêu dòng trà?
Trà là đồ uống rất quen thuộc, tuy nhiên vẫn nhiều người thắc mắc, liệu có bao nhiều loại trà? Vì trà được ưu chuộng ở hầu hết mọi quốc gia, nên ngành trà phát triển mạnh mẽ, trên thế giới có hơn ba ngàn giống trà với hàng ngàn loại trà khác nhau, mỗi loại có những hương vị, màu sắc và đặc điểm đặc trưng. Nhưng để người tiêu dùng dễ dàng phân biệt các loại trà, thì thế giới trà được chia thành 6 loại trà chính:
- Trà đen - black tea
- Trà xanh - lục trà
- Trà ô long
- Trà trắng - bạch trà
- Trà pu-erh
- Trà vàng.
Cách phân biệt các dòng trà
Trà sẽ được phân loại dựa theo mức độ oxy hóa trong quá trình chế biến. Dưới đây là 6 loại trà phố biến nhất:
Trà ô long
Trà Oolong ( hay trà ô long) có quy trình chế biến phức tạp và đa dạng nhất. Trà ô long lên men thấp hay ô long xanh thường có độ lên men rơi vào khoảng 12-20%. Trong khi đó, ô long lên men cao hay ô long đen thì độ lên men có thể từ 40-80%. Tùy vào loại lên men trong thời gian dài hay trong thời gian ngắn, lên men nắng hay mát, ủ than hay không ủ than...Hương vị trà ô long dịu nhẹ dễ uống, phù hợp nhiều đối tượng.
Trà ô long có chứa rất nhiều vitamin, chất khoáng và chất chống oxy hóa. Trà xuất hiện ở nước ta vào những năm 80 của thế kỷ 20 tại Lâm Đồng và đến bây giờ vẫn đang được nhiều người ưa chuộng.
Trà vàng
Trà vàng là loại trà được chế biến từ những búp chè Shan Tuyết cổ thụ, chỉ có ở Việt Nam và Trung Quốc. Nhưng chè Shan Tuyết của nước ta mới là chất lượng, thơm ngon nhất, chuẩn vị nhất.Trà vàng là loại trà nằm giữa trà xanh và trà đen, nhưng gần giống trà xanh hơn.
Trà này tiêu chuẩn hái một tôm và 2- 3 lá non, rồi làm héo, để tự lên men và vò trà. Tiếp đó lại mang đi ủ từ 6 đến 10 tiếng, rồi lại tiếp tục sấy khô 7 phần, còn 3 phần thì lại tiếp tục ủ lần thứ 2 để trà vàng có hương thơm từ 2 – 4h (hoặc 6 giờ tùy thời vụ) sau đó sấy khô hoàn toàn ở mức độ 3-5%.
Trà vàng khi pha có nước sánh, óng ánh có viền vàng, như mật ong. Hương vị thơm mát dịu nhẹ, có mùi gỗ thông, mùi chè mạn. Nhiều người không biết trà vàng sẽ nhầm nó là trà xanh hỏng hoặc quá hạn.
Trà trắng
Bạch trà hay còn gọi là trà trắng, được ví như “vua của các dòng trà”. Trà trắng được tạo nên từ các búp trà non, được hái từ các cây trà cổ thụ ở các vùng núi cao. Những búp trà chất lượng được thu hoạch và được làm héo vừa đủ. Lúc này lá trà khô thẳng và đã có một màu trắng bạc nên được gọi là bạch trà. Trà trắng thành phẩm có tính thẩm mỹ cao, chất lượng nhờ nguyên liệu được lựa chọn kỹ lưỡng chỉ có chồi, không có vụn lá.
Trà trắng được thu hái ở vụ Xuân, sau khi mùa đông qua những cây chè chè Shan tuyết hấp thu tinh hoa từ trời đất, giúp tạo nên một hương vị trà tinh tế và còn có nhiều dưỡng chất quý đối với sức khỏe con người như giàu chất chống oxy hóa flavonoid, polyphenol, tanin, catechin. Giúp nâng cao miễn dịch của cơ thể, chống lão hóa, hạn chế nguy cơ mắc các vấn đề như bệnh đái tháo đường, tim mạch...
Trà Phổ Nhĩ
Trà Phổ Nhĩ, hay còn gọi là trà ép bánh là một loại trà đen nổi tiếng, có nguồn gốc từ Phổ Nhĩ - Vân Nam - Trung Quốc. Đây là dòng trà rất đặc biệt, trà sau khi thu hái và sơ chế, sẽ được mang đi ủ lên men theo phương pháp truyền thống, đòi hỏi sự tỉ mỉ và công phu trong từng công đoạn chế biến.
Tại Việt Nam, trà Phổ Nhĩ đã gắn bó với đời sống của đồng bào các dân tộc thiểu số như Tày, Dao, Nùng, Thái suốt hàng trăm năm. Người dân thường sử dụng ống tre, nứa để đựng trà, trà sẽ được cho vào các ống này rồi ủ trên gác bếp trong thời gian dài, tạo nên một loại thức uống đặc trưng gọi là trà ống lam.
Lá và búp trà Shan Tuyết cổ thụ chính là nguyên liệu làm nên chất lượng tuyệt hảo của trà Phổ Nhĩ. Quá trình lên men của loại trà này có thể kéo dài từ vài năm đến hàng chục, thậm chí cả trăm năm. Trà ủ càng lâu thì hàm lượng lợi khuẩn càng cao, hương vị càng đậm đà và giá trị cũng theo đó mà tăng lên.
Khi pha, nước trà Phổ Nhĩ có màu đỏ đậm, trong, nhìn rất nổi bật, mùi hương vừa dịu vừa phảng phất vị men tự nhiên đặc trưng. Nhờ quá trình lên men nên vị chát ban đầu của trà đã giảm đi và vị trở lên tuyệt vời hơn.
Trà xanh
Trà xanh, hay còn gọi là lục trà, là một loại trà phổ biến được ưa chuộng tại Việt Nam. Nguyên liệu để sản xuất trà xanh đến từ giống trà Camellia sinensis được trồng ở nhiều ở Phú Thọ, Thái Nguyên, và các tỉnh miền núi phía Bắc
Để chế biến trà xanh, thì cần thu hái trà, làm héo trà, vò trà và sao trà. Trà xanh không bị oxy hóa, do đó, sau khi thu hái trà tươi xong, người làm trà làm nhanh chóng tiến hành công đoạn làm héo trà và sao trà để chặn quá trình oxy hóa, hoặc có thể dùng cách hấp để tiêu diệt men. Khi sao hay hấp thì các enzyme sẽ nhưng hoạt động. So với các loại trà khác thì trà xanh thường có độ chát cao hơn, do quá trình sản xuất trà xanh đã giữ lại nhiều thành phần polyphenol, EGCG, caffeine, polyphenol, vitamin C...
Trà đen
Trà đen hay hồng trà, là loại trà đã trải qua quá trình lên men từ 60-80%, quá trình lên men còn tùy thuộc vào từng loại trà. Búp trà xanh non của cây trà chuyển từ màu xanh lục sang màu sậm sau quá trình này. Khi hồng trà đã lên men, nước trà có màu hồng đỏ khi pha, và tên gọi "hồng trà" xuất phát từ đây. Mặc dù hồng trà và trà xanh đều có nguyên liệu cùng một giống trà, nhưng hồng trà qua quá trình gia công lên men nên đã tạo nên một loại trà có màu sắc nổi bật và hương vị đậm đà.
Có nguồn gốc từ Đài Loan và Trung Quốc vào năm 80, hồng trà đã nhanh chóng trở thành một nguyên liệu phổ biến trên toàn cầu. Ngoài việc sử dụng như một thức uống hàng ngày, hồng trà còn được sử dụng làm nguyên liệu pha chế nhiều thức uống hấp dẫn. Nó là một trong ba loại trà được ưa chuộng nhất trên thế giới, phù hợp với nhiều đối tượng.
