Đông trùng hạ thảo là một cây nấm, không phải là một loại thịt động vật, vậy nên những người ăn chay có thể sử dụng bình thường. Khi dùng đông trùng hạ thảo nó giúp bạn bổ sung dưỡng chất, tăng cường sức khỏe.
Đông trùng hạ thảo là gì?
Đông trùng hạ thảo từ lâu đã là một dược liệu quý của y học cổ truyền. Đông trùng hạ thảo là sự kết hợp kỳ diệu giữa nấm Ophiocordyceps và ấu trùng bướm Thitarodes. Quá trình này diễn ra tự nhiên tại các cao nguyên khắc nghiệt ở độ cao trên 4.000 - 5.000m, nơi có khí hậu lạnh giá và thời tiết khắc nghiệt, đặc biệt nổi tiếng tại Tứ Xuyên, Tây Tạng ( Trung Quốc)....
Vào mùa đông, bào tử nấm ký sinh trên cơ thể ấu trùng và hấp thụ dinh dưỡng từ chúng, quá trình này khiến sâu non bị chết đi. Nấm phát triển bên trong, đến mùa hè, nấm mọc lên như một ngọn cỏ, phát tán bào tử để bắt đầu một vòng đời mới. Đây chính là lý do vì sao nó có tên gọi độc đáo "đông trùng hạ thảo" - mùa đông là con côn trùng, mùa hè là ngọn thảo dược.
Đông trùng hạ thảo có phải là thực phẩm chay không?
Tại sao đông trùng hạ thảo được xem là thực phẩm chay? Sở dĩ nhiều người phân vân như vậy là vì tên gọi và hình dáng ban đầu của nó trông giống một con sâu (động vật). Tuy nhiên, bản chất của đông trùng hạ thảo là một loại nấm (thuộc giới thực vật).
Giai đoạn "đông trùng" là khi nấm ký sinh trên ấu trùng sâu và sử dụng xác ấu trùng đó làm giá thể dinh dưỡng."Hạ thảo" là khi sợi nấm phát triển mạnh, vươn lên khỏi mặt đất và trở thành một cây nấm hoàn chỉnh.
Phần mà chúng ta thu hoạch và sử dụng đã hoàn toàn là thực vật rồi. Do đó, người ăn chay hoàn toàn có thể sử dụng được.
Người ăn chay có thể dùng các loại đông trùng hạ thảo nào?
Người ăn chay cần lưu ý chọn các loại đông trùng hạ thảo có nguồn gốc rõ ràng, kiểm tra thành phần kỹ. Dưới đây là những loại mà họ có thể sử dụng:
Đông trùng hạ thảo tự nhiên
Là loại mọc hoang dã ở trên những núi cao từ 4.000 - 5.000m, trong quá trình trưởng thành phần sâu đã bị nấm phân hủy hoàn toàn, phần chúng ta dùng là nấm có giá trị dinh dưỡng cao, rất tốt cho sức khỏe. Loại tự nhiên này sản lượng ít nên rất quý và giá cao, bạn cần chọn các nhà cung cấp lớn, uy tín, để tránh mua phải hàng giả, kém chất lượng.
Đông trùng hạ thảo nuôi cấy
Đây là lựa chọn tối ưu và rõ ràng nhất cho người ăn chay. Nấm được nuôi cấy trên các giá thể như gạo lứt, ngũ cốc, đậu xanh, nhộng tắm... khi trưởng thành nó 100% là thực vật. Loại này giá thành phải chăng, dễ tìm mua, nên đây là một lựa chọn lý tưởng.
Các chế phẩm từ đông trùng hạ thảo
Các chế phẩm phổ biến từ đông trùng hạ thảo bao gồm
- Đông trùng hạ thảo dạng tươi là loại tự nhiên/ nhân tạo, sau khi thu hái người ta sẽ chỉ làm sạch, để ráo, rồi chuyển đến tay người tiêu dùng, vẫn còn nguyên hương vị, giá trị dinh dưỡng
- Đông trùng hạ thảo dạng sấy khô (thăng hoa, sấy lạnh) là chế phẩm nhằm giúp bảo quản và vận chuyển đông trùng hạ thảo hiệu quả hơn, thay vì loại tươi có hạn dùng ngắn, thì với dạng khô được sấy bằng các công nghệ hiện đại như sấy thăng hoa, thì hương vị và dưỡng chất không bị hao hụt, giúp bạn sử dụng tiện lợi hơn
- Đông trùng hạ thảo bột là đông trùng sấy được nghiền thành bột mịn, cũng dễ dùng và bảo quản
- Nước đông trùng hạ thảo được chiết xuất thành dạng lỏng, có thể bổ sung thêm các nguyên liệu khác như sâm ngọc linh, collagen.. tùy vào công dụng của từng loại
- Đông trùng hạ thảo viên nang cũng được chiết xuất hoặc nghiền mịn, đóng vào các viên nang, hay viên nang mềm
- Cao đông trùng hạ thảo là loại nước cô đặc, quánh, sánh...
Đông trùng hạ thảo có tác dụng gì đối với người ăn chay?
Đối với người ăn chay, khi bổ sung đông trùng hạ thảo, nó có thể mang lại nhiều lợi ích như:
Bổ sung dưỡng chất
Chế độ ăn chay đôi khi có nguy cơ thiếu một số vi chất. Đông trùng hạ thảo cung cấp các protein, axit amin, vitamin và khoáng chất cần thiết như D-manitol, selen, kẽm, sắt, giúp bù đắp sự thiếu hụt dinh dưỡng mà người ăn chay có thể gặp phải. Từ đó giúp cơ thể được cải thiện tốt hơn.
Chống lão hóa, đẹp da
Nhờ giàu chất chống oxy hóa (SOD, cordycepin, peroxidase glutathione...), đông trùng hạ thảo giúp bảo vệ tế bào khỏi các gốc tự do gây hại, tăng cường sản sinh collagen, duy trì làn da săn chắc và làm chậm quá trình lão hóa. Nhưng bạn cần sử dụng vừa đủ, đúng cách, không lạm dụng.
Bồi bổ sức khỏe
Đông trùng hạ thảo chứa nhiều axit amin như valine, lysine, leucine, glutamic acid… đây nhiều là những dưỡng chất có thể giúp thúc đẩy quá trình chuyển hóa năng lượng, bổ sung dưỡng chất và tổng hợp đạm. Từ đó giúp cơ thể phục hồi sức lực, giảm căng thẳng và mệt mỏi sau sau một ngày dài làm việc.
Nâng cao hệ miễn dịch
Đông trùng hạ thảo giúp tăng cường sản xuất bạch cầu, kích thích thực bào, từ đó cải thiện hoạt động của hệ miễn dịch, bảo vệ cơ thể trước các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, vi rút. Lợi ích này đến từ cordycepin và polysaccharide, cùng các khoáng chất có trong đông trùng.
Tốt cho tim mạch
Theo Healthline, đông trùng hạ thảo có thể mang đến những tiềm năng tích cực cho tim mạch.
Ví dụ, một nghiên cứu trên chuột năm 2019 kiểm tra tác dụng của đông trùng hạ thảo lên tim so với giả dược, thấy nó có thể giúp ngăn ngừa phì đại tim bằng cách giảm stress oxy hóa. Một số nhà nghiên cứu cho rằng, lợi ích này là nhờ đông trùng hạ thảo chứa adenosine – một hợp chất tự nhiên có thể bảo vệ tim.
Ngoài ra, tác dụng của đông trùng hạ thảo lên chất béo trong máu như triglyceride có thể gián tiếp liên quan đến giảm nguy cơ bệnh tim, vì mức cao trong máu là yếu tố rủi ro cho vấn đề tim mạch.
Tuy nhiên, cần thêm nghiên cứu cụ thể trên người về tác dụng này đối với sức khỏe tim.
Tăng hiệu suất tập luyện
Nghiên cứu được đăng tải trên Cleveland Clinic, cho thấy, đông trùng hạ thảo giúp cơ thể tăng hiệu quả tập luyện và hiệu suất tập luyện. Khi bạn kiểm soát và giảm viêm cũng có thể giúp tăng cường hiệu suất tập thể dục hiệu quả hơn.
Cụ thể, theo một nghiên cứu đã theo dõi 28 người tham gia tập luyện cường độ cao trong ba tuần, đồng thời sử dụng hỗn hợp nấm có chứa đông trùng hạ thảo. Nghiên cứu này cho thấy sự cải thiện đáng kể chỉ số VO2 max (chỉ số đo lượng oxy cơ thể hấp thụ và sử dụng khi tập luyện).
Ngoài những công dụng trên, đông trùng hạ thảo còn có nhiều lợi ích như bổ sung các axit amin và khoáng chất, giúp cải thiện giấc ngủ, hỗ trợ thận, thúc đẩy quá trình trao đổi chất... đông trùng hạ thảo là lựa chọn tuyệt vời để chăm sóc sức khỏe, tuy nhiên, quan trọng nhất là bạn cần dùng sản phẩm chất lượng, dùng liều lượng phù hợp, kết hợp ăn uống, tập luyện khoa học.
Cách sử dụng đông trùng hạ thảo cho người ăn chay
Có nhiều cách chế biến đa dạng mà bạn có thể tham khảo như:
Ăn trực tiếp
Bạn có thể ăn đông trùng hạ thảo sống, nhưng chỉ nên áp dụng với loại đông trùng sạch, đảm bảo vệ sinh. Cách này giúp hấp thụ dưỡng chất tối đa. Khi ăn, nhai thật kỹ, sau đó nuốt nước và bã.
Hãm trà
Dùng đông trùng hạ thảo sấy hãm với nước ấm 70 - 80°C trong 5- 10 phút, tạo thức uống thơm ngon, giúp tỉnh táo. Một ấm trà bạn có thể dùng 3g đông trùng, và có thể pha đi pha lại 2- 3 lần, khi pha xong, có thể dùng luôn cả phần bã nhé.
Nấu cháo,chè, súp chay
Các món ăn chay bạn muốn tăng hương vị và dưỡng chất, thì có thể bổ sung thêm vài ba sợi đông trùng hạ thảo. Ở bước cuối cùng khi đồ ăn đã chín hết, bạn cho vào sau cùng để giữ được dưỡng chất. Không nên nấu ở nhiệt độ cao và nấu quá lâu sẽ làm hao hụt dưỡng chất.
Ngâm mật ong
Bạn cũng có thể dùng đông trùng hạ thảo để ngâm cùng mật ong, ngâm khoảng 1 tháng là có thể mang ra sử dụng. Tỷ lệ ngâm thì bạn cũng có thể điều chỉnh theo sở thích, ví dụ 100g đông trùng hạ thảo tươi với 1 lít mật ong. Nhớ dùng hũ thủy tinh để ngâm, hoặc hũ gốm sứ, tuyệt đối không dùng chai, hũ kim loại.
Lưu ý khi sử dụng
Những lưu ý bạn nên nhớ khi dùng đông trùng hạ thảo như:
- Hãy chọn mua đông trùng hạ thảo từ các thương hiệu, cơ sở nuôi cấy có giấy tờ kiểm định rõ ràng, xuất xứ minh bạch, tránh mua hàng trôi nổi trên thị trường
- Đối với cách ăn sống, đôi khi nó tiềm ẩn rủi ro nhiễm vi khuẩn, vi rút, nên để an toàn bạn nên chần qua nước nóng trước khi dùng
- Một số ít người có thể dị ứng với đông trùng hạ thảo, nên nếu khi dùng xong, có dấu hiệu dị ứng hay bất thường bạn nên ngưng ăn ngay, nếu cảm thấy có thể bất ổn, thì hãy tìm đến bác sĩ để được hỗ trợ
- Nếu có vấn đề về sức khỏe, đang trị bệnh hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng đông trùng hạ thảo
Đông trùng hạ thảo là một thực phẩm bổ dưỡng phù hợp cho người ăn chay, nên bạn bạn muốn sử dụng thì cứ yên tâm nhé.
