Cà phê tuy là đồ uống phổ biến, nhưng vẫn có một ít người bị ngộ độc do sử dụng sai cách và lạm dụng uống quá nhiều.
Những dưỡng chất nổi bật có trong cà phê
Cà phê là đồ uống phổ biến trên thế giới, trong cà phê có nhiều thành phần có lợi cho sức khỏe, bao gồm:
Caffeine
Cà phê với nhiều thành phần khác nhau, mỗi thành phần đều đóng góp vào hương vị và chất lượng của nó. Lượng caffeine trong cà phê có thể chiếm từ 1 đến 3%. Hàm lượng caffein có thể thay đổi tùy thuộc vào loại cà phê, khí hậu, quy trình trồng, cách chế biến...
Đây là một thành phần nổi bật khi nói tới cà phê, vì nó giúp bạn tỉnh táo.
Chất đạm
Protein mặc dù không phải là thành phần chính trong cà phê, nhưng protein trong cà phê lại có vai trò quan trọng trong việc tạo nên hương vị đặc trưng. Quá trình thủy phân protein tiết lộ rằng các axit amin như cystein, alanine, phenylalanine, và nhiều loại khác, khi kết hợp với nhau hoặc với các chất tạo mùi, sẽ tạo ra hương vị thơm ngon của cà phê rang.
Bên cạnh đó, methionine và proline, hai hoạt chất quan trọng, giúp bảo quản hương thơm của cà phê khi đóng gói và bảo quản.
Chất thơm
Cà phê chứa một lượng nhỏ chất thơm, được tích lũy từ hạt cà phê và phụ thuộc vào nhiều yếu tố như đất đai, khí hậu, và loại cà phê, cũng vì vây nên bạn có thể thấy mùi hương ở các vùng miền hay các nước khác có mùi khác nhau. Cà phê trồng ở độ cao lớn thường có chất lượng hạt tốt hơn.
Glucid
Carbohydrate ( glucid) chiếm một phần lớn của cà phê, chiếm khoảng một nửa lượng chất khô. Glucid là chất quyết định màu sắc và hương caramen của cà phê.
Các loại axit hữu cơ
Cà phê chứa một loạt các axit hữu cơ, với hơn 30 loại khác nhau, bao gồm axit axetic, axit citric, axit chlorogenic, axit photphoric... Những axit này đóng góp vào độ chua đặc trưng của cà phê, một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá chất lượng của nó. Tùy loại cà phê và phương pháp chế biến - đặc biệt là trong quá trình lên men và rang - hàm lượng các axit này có thể bị mất đi và thay thế bằng các loại khác.
Chất béo
Lipid chiếm một tỷ lệ đáng kể trong cà phê, chiếm khoảng 10 đến 13%, chất này bao gồm chủ yếu là dầu và sáp ( trong đó dầu khoảng 90% và sáp 7- 8 %). Trong quá trình rang, lipid biến đổi và tạo ra hương thơm đặc trưng cho cà phê. Một phần nhỏ của lipid này sẽ hòa tan vào nước khi pha cà phê, trong khi phần lớn còn lại ở trên bã cà phê.
Các loại khoáng chất
Cà phê chứa khoảng 3 đến 5% khoáng chất, bao gồm nitơ, kali, magiê, photpho, clo, lưu huỳnh, nhôm, sắt, đồng... các chất này có thể tác động tới mùi hương. Lượng khoáng chất này thấp thì chất lượng của cà phê cao, còn chất lượng cà phê thấp thì lượng khoáng chất này càng cao.
Alcaloid
Cà phê chứa các alcaloid như caffeine, trigonulin, và colin, trong đó caffeine và trigonulin là hai thành phần chính.
Nước
Nước cũng là một thành phần có trong cà phê tươi, nhưng trong quá trình rang nó giảm đi còn khoảng 2- 3 %. Giảm lượng nước này giúp bảo quản và lưu trữ hạt cà phê dễ dàng và được lâu.
Ngộ độc cà phê có biểu hiện gì? Có nguy hiểm không?
Ngộ độc cà phê có thể gây ra nhiều triệu chứng từ nhẹ đến nghiêm trọng và đôi khi có thể nguy hiểm đến tính mạng nếu không được xử lý kịp thời. Dưới đây là các triệu chứng và mức độ nghiêm trọng của ngộ độc cà phê:
Triệu chứng nhẹ
Triệu chứng nhẹ bao gồm:
- Say cà phê, bạn sẽ cảm thấy người hơi lâng lâng, chóng mặt.
- Nói nhanh và nhiều
- Khó chịu bồn chồn, không yên tâm.
- Tim đập nhanh hơn bình thường
- Rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy, đau bụng
- Do tác dụng lợi tiểu của caffeine bạn sẽ muốn đi tiểu liên tục.
- Cảm giác khô miệng và khát nước.
- Khó ngủ hoặc ngủ không sâu, chất lượng giấc ngủ kém
- Tăng nhiệt độ cơ thể làm bạn bị sốt nhẹ.
- Dễ bị kích động, dễ cáu
Cách xử lý triệu chứng nhẹ
- Uống nhiều nước: Giúp cơ thể đào thải caffeine nhanh hơn.
- Nghỉ ngơi: Tìm nơi yên tĩnh để thư giãn.
- Ăn nhẹ: Có thể giúp giảm cảm giác khó chịu ở dạ dày.
- Tránh thêm caffeine: Ngưng uống cà phê và các đồ uống có chứa caffeine khác.
Triệu chứng nghiêm trọng
Triệu chứng nghiêm trọng khi ngộ độc cà phê như:
- Cảm thấy khó thở, nôn liên tục
- Mất nhận thức làm bạn mông lung, ảo giác
- Cảm giác đau và tức ở ngực.
- Nhịp tim không đều, bất ổn
- Run, giật hoặc co giật
Cách xử lý triệu chứng nghiêm trọng
- Tốt nhất bạn nên tìm đến bác sĩ ngay lập tức để được kiểm tra và điều trị kịp thời. Trẻ bú sữa mẹ cũng hoàn toàn có thể bị ngộ độc cà phê, do đó phụ nữ mang thai và cho con bú không nên uống cà phê hay đồ uống chứa caffein.
Việc nhận biết và xử lý kịp thời ngộ độc cà phê là rất quan trọng để đảm bảo an toàn sức khỏe cho cả người lớn và trẻ em.
Cách uống cà phê an toàn
Để sử dụng cà phê một cách an toàn và tốt cho sức khỏe, bạn có thể tham khảo những hướng dẫn sau đây:
Không thêm đường vào cà phê
Đường khi pha với cà phê, đặc biệt là bạn cho nhiều đường, có thể gây hại cho sức khỏe và làm giảm lợi ích của cà phê.
Uống cà phê với lượng vừa phải*
Lạm dụng cà phê có thể gây ra các tác dụng phụ. Mỗi ngày người trưởng thành khỏe mạnh chỉ nạp tối đa 400mg caffein, tuy nhiên bạn cũng chỉ nên uống 1 tách cà phê mỗi ngày, cũng không nên uống quá nhiều.
Không uống cà phê vào chiều tối
Không uống cà phê sau 2 giờ chiều. Caffeine có thể gây khó ngủ, vì vậy hãy tránh uống cà phê vào cuối ngày để tránh làm bạn mất ngủ.
Chọn cà phê chất lượng
Hãy cân nhắc mua cà phê hữu cơ để giảm thiểu hàm lượng thuốc trừ sâu và hóa chất. Ngoài ra, những loại cà phê nguyên chất chất lượng không chứa chất phụ gia vừa giúp bạn thưởng thức trọn vẹn hương vị và lợi ích cho sức khỏe.
Không uống cà phê khi đang đói
Bạn nên uống cà phê sau khi ăn hay đã lót dạ, không được uống cà phê khi đói vì nó có thể ảnh hưởng tới dạ dày, gây khó chịu.
Ngoài ra, hãy nhớ sử dụng cà phê từ các thương hiệu uy tín để đảm bảo chất lượng và an toàn. Uống cà phê đúng cách không chỉ giúp bạn tận hưởng hương vị tuyệt vời mà còn hỗ trợ sức khỏe của bạn. Hãy thưởng thức cà phê một cách thông minh!
