Ba khía là loài giáp xác độc đáo, sống tập trung ở vùng nước lợ hay nước mặn, ở dưới các rặng đước, bãi bồi ven biển, rừng ngập mặn ở vùng sông nước Nam Bộ.
Ba khía sống ở nước ngọt hay nước mặn?
Ba khía là loài giáp xác độc đáo, sống được ở cả nước lợ và nước mặn, ở dưới các rặng đước, bãi bồi ven biển, rừng ngập mặn ở vùng sông nước Nam Bộ. Trong đó, ba khía Rạch Gốc (Cà Mau) được mệnh danh là ngon nhất nhờ khí hậu và thổ nhưỡng đặc trưng nơi đây. Tuy ba khía có kích thước nhỏ, nhưng thịt nó rất chắc và ngọt. Khi bẻ càng ba khía, thịt không bị dính lại mà rời ra, là những con chất lượng, bạn nên mua.
Đặc biệt, từ khi nghề muối ba khía được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia vào cuối năm 2019, danh tiếng của loại đặc sản này đã được nhiều người biết đến và vang xa.
Đặc điểm của ba khía
Ba khía có hình dáng rất giống cua đồng nhưng kích thước nhỏ hơn, trung bình khoảng 15 – 20 con/kg. Môi trường sống của chúng sống chủ yếu trong các rừng ngập mặn (rừng đước, rừng mắm). Đặc biệt, điều kiện khí hậu lý tưởng ở Cà Mau giúp ba khía sinh trưởng và phát triển mạnh mẽ.
Ba khía có phần mai hơi sần sùi, có 3 gạch (khía) rõ rệt, 2 càng của con ba khía có màu đỏ tươi sáng hơn, rất nổi bật. Thân của ba khía thường nhỏ nhưng rất dày mình. Càng ba khía tương đối đều nhau, còn càng cua thì một bên to, bên nhỏ, có màu vàng cháy.
Vì sao ba khía Rạch Gốc nổi tiếng nhất?
Ba khía được xem là một trong những đặc sản trứ danh của Cà Mau. Ba khía phân bố chủ yếu ở vùng rừng ngập mặn Cà Mau với diện tích lên tới 64.000 ha. Tuy nhiên, không phải nơi nào ba khía cũng ngon như nhau. "Thủ phủ" của ba khía là Rạch Gốc (huyện Ngọc Hiển, Cà Mau) được mệnh danh là ngon và nổi tiếng nhất. Sự kết hợp độc đáo của phù sa, thức ăn từ cây mắm, cây đước đã tạo nên hương vị thịt chắc, gạch béo vàng ươm, đậm đà khó nơi nào sánh bằng.
Các câu hỏi thường gặp về ba khía
Ba khía hội tháng mấy?
Vào khoảng trung tuần tháng 10 Âm lịch, người dân thường chứng kiến hiện tượng "Ba khía hội". Hàng nghìn con ba khía đồng loạt bò lên khỏi hang, leo lên các gốc cây, tạo thành một cảnh tượng kỳ thú. Người dân chỉ việc "hốt" chứ không cần bắt từng còn. Bạn có thể tưởng tượng tự nhiên ba khía trèo lên la mắm hay chang đước và chồng chất lên nhau dày đặc.ba khía hội sẽ diễn ra trong 3 ngày và mỗi năm chỉ có một lần. Tiếc rằng, hiện tượng này ngày nay rất hiếm gặp do diện tích rừng bị thu hẹp, biến đổi khí hậu và sự khai thác quá mức của con người.
Con ba khía miền Bắc gọi là con gì?
Đây là một thắc mắc rất phổ biến, do mỗi vùng miền sẽ có tên gọi riêng. Ở miền Bắc, người dân thường gọi con ba khía là con cáy. Mặc dù tên gọi có thể giống nhau, nhưng trên thực tế, ba khía (sống ở rừng ngập mặn miền Nam) và cáy (thường sống ở vùng ven biển, đầm phá miền Bắc) có thể có một số khác biệt nhất định do môi trường và điều kiện sống khác nhau.
Ba khía là đặc sản ở đâu?
Rạch Gốc, huyện Ngọc Hiển, tỉnh Cà Mau được xem là nơi cung cấp số lượng và chất lượng ba khía hàng đầu, ba khía ở đây thơm ngon, đậm đà, đã trở thành thương hiệu của người dân nơi đây. Các huyện ven biển như Đầm Dơi, Phú Tân, Năm Căn cũng là những nơi có nhiều ba khía.
Ngoài ra, Kiên Giang cũ nay là An Giang, hay Bạc Liêu cũ nay sát nhập vào Cà Mau cũng nổi tiếng về ba khía, chỉ là không bằng Cà Mau.
Nghề muối ba khía được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia khi nào?
Ngày 20/12/2019, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ký Quyết định đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Tri thức dân gian, nghề thủ công truyền thống nghề muối ba khía, huyện Ngọc Hiển, tỉnh Cà Mau. Điều này giúp nâng tầm vị thế và khẳng định tâm huyết, sự sáng tạo của người dân nơi đây.
Mắm ba khía là đặc sản của tỉnh nào?
Mắm ba khía là đặc sản nổi tiếng nhất của vùng Tây Nam Bộ, đặc biệt là tỉnh Cà Mau ( bao gồm Bạc Liêu cũ đã sát nhập vào Cà Mau). Nhờ có điều kiện tự nhiên lý tưởng ba khía ở sinh sống và phát triển rất mạnh, cho ra những sản phẩm chất lượng hàng đầu.
Mắm ba khía làm món gì ngon?
Mắm ba khía có thể chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn, từ các món gỏi cho đến dùng làm nước chấm đều rất tuyệt vời. Bạn có thể dùng ba khía để làm gỏi đu đủ, trộn gỏi khế, ba khía muối trộn tỏi ớt...
Mắm ba khía để được bao lâu?
Thời hạn sử dụng của mắm ba khía phụ thuộc vào cách bảo quản. Dưới đây là kinh nghiệm từ chính người dân Cà Mau chia sẻ, nếu để nguyên ba khía trong hũ còn ngập nước muối, mắm có thể để được rất lâu, thậm chí cả năm mà không bị hỏng. Còn khi mắm ba khía đã bị "động" (bị di chuyển) thì không nên lưu trữ trong nước muối nữa, bạn nên cho và ngăn đá tủ lạnh để bảo quản, như thế sẽ giữ được khoảng 3 tháng.
Tại sao gọi là ba khía?
Ba khía thuộc họ cua, sống chủ yếu ở vùng nước lợ, mặn như rừng ngập mặn. Tên gọi “ba khía” xuất phát từ ba đường gạch nổi trên mai của chúng, thường có 3 gạch khá rõ ràng, nên người ta dùng nó làm điểm nhận diện để so sánh với các loại khác.
Ba khía giá bao nhiêu?
Ba khía tươi luôn được khách hàng săn đón, nhờ có giá khoảng 80.000 đồng/kg khá mềm, trong khi ba khía muối trộn sẵn dao động từ 130.000 - 160.000 đồng/kg và rất "hút" khách vào dịp lễ Tết. Nếu bạn đang tìm nơi mua ba khía chất lượng, thì một gợi ý đáng tin cậy chính là 1Shop – nền tảng chuyên cung cấp các sản phẩm đặc sản Việt Nam từ nhà sản xuất gốc.
Mắm ba khía ăn như thế nào?
Mắm ba khía bạn có thể ăn cùng cơm trắng, rau luộc, làm gỏi đều được. Nhưng cách ăn ngon, phổ biến được nhiều người ưu chuộng là trộn mắm ba khía. Theo đó, bạn lấy lượng ba khía muối vừa ăn, rửa qua nước ấm cho bớt mặn, rồi trộn cùng hỗn hợp nước tắc, đường, tỏi, ớt, ướp cho ngấm vị và thưởng thức.
Mắm ba khía bao nhiêu calo?
Mắm ba khía có khoảng 136 calo trong 100g, chủ yếu đến từ chất béo và đường. Tuy nhiên, lượng calo này sẽ khác nhau tùy công thức, nguyên liệu và cách chế biến. Lượng calo này không cao, nhưng do nó ăn rất ngon, bạn ăn quá nhiều ba khía có thể gây dư thừa năng lượng.
Ba khía có màu gì?
Mai và chân ba khía có màu nâu sẫm hoặc màu đen xám. 2 càng của con ba khía có màu đỏ tươi sáng hơn, rất nổi bật. Thân của ba khía thường nhỏ nhưng rất dày mình. Càng ba khía tương đối đều nhau.
